Odbudowa nauki w Ukrainie w obliczu wojny: Wyzwania i międzynarodowe wsparcie
W obliczu agresji Rosji na Ukrainę, kraj ten zmaga się z poważnymi konsekwencjami, które dotknęły nie tylko jego społeczeństwo, ale także sektor naukowy. Z najnowszych danych Ministerstwa Edukacji i Nauki Ukrainy wynika, że około 20% ukraińskich naukowców zostało zmuszonych do relokacji lub pracy zdalnej, a około 30% infrastruktury naukowej uległo uszkodzeniu lub zniszczeniu. Mimo tej trudnej sytuacji, wielu badaczy kontynuuje swoje badania dzięki międzynarodowej współpracy oraz wspierającym inicjatywom.
Skala zniszczeń w infrastrukturze naukowej Ukrainy
Raport UNESCO z 2024 roku, zatytułowany „Analiza szkód wojennych w ukraińskim sektorze naukowym i ich konsekwencje”, wskazuje, że koszt odbudowy kierunków naukowych Ukrainy szacowany jest na więcej niż 1,26 miliarda dolarów. W przeciągu dwóch lat od lutego 2022 roku, aż 1443 budynki i laboratoria uległy zniszczeniu, a 750 jednostek sprzętu naukowego zostało zniszczonych lub uszkodzonych. Dr Anatolij Zagorodny, prezes Narodowej Akademii Nauk Ukrainy, zauważa, że wiele instytutów w miastach takich jak Charków, Odessa i Sumy zostało całkowicie zniszczonych, co wymaga odbudowy lub zbudowania nowych obiektów.
Ciągłość badań w trudnych warunkach
Pomimo kryzysu, ukraińscy naukowcy pokazali niezwykłą determinację, kontynuując swoje badania nawet w tak niepewnych warunkach. Dr Zagorodny podkreśla, że badania są prowadzone w takich miejscach jak Kijów, Lwów czy Charków, które mimo trudności pozostają aktywne naukowo. Co więcej, około 80% naukowców dąży do utrzymania swojej działalności mimo wyzwań związanych z wojną. Jak zauważa Mateusz Białas, dyrektor przedstawicielstwa Polskiej Akademii Nauk w Kijowie, sytuacja wzdłuż wschodniej granicy Ukrainy jest szczególnie trudna, jednak silne centra badawcze w zachodniej części kraju są w stanie kontynuować działalność.
Międzynarodowa współpraca kluczem do odbudowy
W obliczu wojny międzynarodowa współpraca stała się niezbędna dla utrzymania i odbudowy ukraińskiej nauki. Prof. Andrzej Szeptycki, wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego, podkreśla, że współpraca ta nie tylko umożliwia uzyskanie wsparcia finansowego, ale także otwiera drzwi do międzynarodowych projektów badawczych, co jest kluczowe w kontekście ponownego rozwoju ukraińskich naukowców. Wsparcie Polski dla Ukrainy w tym czasie jest szczególnie widoczne, zarówno w zakresie finansowym, jak i w ramach różnych programów wymiany.
Inicjatywy wspierające naukę po wojnie
Na konferencji odbudowy Ukrainy, która miała miejsce w Rzymie w lipcu 2023 roku, powstała Międzynarodowa Koalicja na rzecz nauki, badań i innowacji w Ukrainie. Jest to istotna inicjatywa mająca na celu stymulowanie działań wspierających ukraińskich naukowców oraz promowanie odbudowy krajowej infrastruktury naukowej. Departament Nauki i Szkolnictwa Wyższego w Polsce zaznacza, że uczestnictwo w tej koalicji pozwoli na wymianę doświadczeń i współpracę przy międzynarodowych projektach badawczych.
Długoterminowe wyzwania i przyszłość nauki w Ukrainie
Ukraińska nauka stoi przed szeregiem długoterminowych wyzwań. Jak wskazują eksperci, kluczowe kwestie to reforma nauki, mobilność studentów oraz aktywne uczestnictwo w międzynarodowych programach badawczych, takich jak Erasmus+ czy Horyzont Europa. Prof. Szeptycki zwraca uwagę na potrzebę intensywnej rewizji ukraińskiego systemu nauki, aby dostosować go do współczesnych standardów międzynarodowych.
Wsparcie dla zdrowia psychicznego po wojnie
Jednym z istotnych zagadnień, które również wymagają uwagi, jest aspekt zdrowia psychicznego. W obliczu traumy związanej z wojną, PTSD staje się poważnym problemem dla wielu Ukraińców. Dr Zagorodny zauważa, że badania nad zdrowiem psychicznym oraz PTSD w kontekście osób wewnętrznie przesiedlonych i uchodźców będą kluczowe dla odbudowy Ukrainy w przyszłości.
Podsumowanie
Ukraina w obliczu wojny stoi przed licznymi wyzwaniami w zakresie nauki i badań, ale dzięki determinacji naukowców oraz międzynarodowej współpracy istnieje szansa na odbudowę i dalszy rozwój. Polska i inne kraje zaangażowane w pomoc Ukrainie odgrywają kluczową rolę w tym procesie, wspierając nie tylko finansowo, ale także poprzez różne inicjatywy badawcze i programy wymiany. W przyszłości kluczowym aspektem będzie umiędzynarodowienie badań oraz trwałe wsparcie naukowców, aby możliwe było skuteczne przezwyciężenie skutków wojny i zbudowanie lepszej przyszłości.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
