Wydatki na obronność w krajach NATO – jakie zmiany czekają nas do 2035 roku?
W miarę jak sytuacja geopolityczna na świecie staje się coraz bardziej napięta, wydatki na obronność w krajach NATO mają w znaczący sposób wzrosnąć. Do roku 2035 przewiduje się, że nakłady te osiągną aż 5% PKB państw członkowskich. Realizacja tego celu możliwa będzie dzięki współpracy z Unią Europejską, która wprowadziła ramy umożliwiające finansowanie i inwestycje w obronność, a także zapewni elastyczność budżetową. Paweł Zalewski, sekretarz stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej, podkreśla, że mamy do czynienia z pełną synergią między Unią Europejską a państwami NATO, co przyczyni się do uzyskania zamierzonych celów obronnych.
Współpraca krajów NATO – szczyt w Hadze
Podczas niedawnego szczytu w Hadze, państwa członkowskie NATO jednomyślnie zgodziły się na zwiększenie wydatków obronnych do 5% PKB do 2035 roku. Ówczesne ustalenia przewidują, że 3,5% tych wydatków przeznaczone będzie bezpośrednio na cele obronne, podczas gdy pozostałe 1,5% ma trafić na inne obszary związane z obronnością. Wśród tych celów znajdują się inwestycje w infrastrukturę o podwójnym zastosowaniu, która jest niezbędna dla sił wojskowych, ochrona infrastruktury krytycznej, rozwój cyberbezpieczeństwa, a także wsparcie dla przemysłu zbrojeniowego. To kompleksowe podejście pokazuje, że obronność w XXI wieku to nie tylko siły zbrojne, ale także technologia i infrastruktura.
Przejrzystość wydatków obronnych i ich konsekwencje
Ważnym krokiem, który ma zapewnić przejrzystość w wydatkach obronnych, jest zobowiązanie państw członkowskich do przedstawienia rocznych planów wydatków. Do 2029 roku zostanie dokonany przegląd sytuacji, aby ocenić postęp w realizacji zobowiązań. Historia ostatniej dekady 2014-2024 uczy nas, że niektóre państwa osiągnęły cel „rzutem na taśmę”, co rodzi obawy o regularność i planowość w wydatkowaniu środków na obronność. Wzrost nakładów obronnych ma zatem na celu nie tylko realizację ambitnych celów rozwoju zdolności militarnych, ale także zapobieganie przyszłym kryzysom kredytowym w tej dziedzinie.
Unia Europejska jako ważny gracz w obronie
W kontekście wzrostu wydatków na obronność kluczowym elementem staje się rola Unii Europejskiej. Przygotowane mechanizmy i instrumenty, takie jak pożyczki na budowę euroatlantyckich zdolności obronnych, przyczynią się do uruchomienia znacznych funduszy. Program SAFE, który oferuje wsparcie w wysokości 150 mld euro, skupiać się będzie na wspólnych zamówieniach, co oznacza, że tylko te, w których wezmą udział co najmniej dwa państwa, mogą liczyć na pomoc finansową. Dzięki tym działaniom Unia Europejska umacnia swoją pozycję w strukturach NATO, stając się współfinansującym sojusznikiem.
Impuls w kierunku wspólnej obrony
Instrument pożyczkowy SAFE to nie tylko finansowanie, ale także nowe możliwości dla państw europejskich w zakresie współpracy. Może to wpłynąć na rozwój paneuropejskich zdolności obronnych, szczególnie w obszarze obrony przeciwlotniczej oraz produkcji amunicji. Unia Europejska wprowadziła również klauzulę wyjścia fiskalnego, co umożliwi krajom członkowskim zwiększenie wydatków na obronę bez strachu przed nadmiernym deficytem. W ten sposób badań w dziedzinie technologii czy cyberbezpieczeństwa również będą wspierane finansowo.
Zastosowania dual-use w kontekście obronności
Istotnym aspektem inwestycji w obronność w ramach NATO jest uwzględnienie wydatków oznaczanych jako dual-use. Oznacza to, że częściowe finansowanie przez Unię Europejską będzie miało miejsce na infrastrukturę, która znajdzie zastosowanie zarówno w sektora cywilnym, jak i obronnym. To m.in. technologie zapewniające lepszą odporność na ewentualne ataki, rozwój energii odnawialnej czy wymiany informacji między instytucjami. Przykładem mogą być rozwiązania z zakresu cyberbezpieczeństwa, które będą kluczowe w dobie zagrożeń elektronicznych.
Kierunki rozwoju armii polskiej
W Polsce wydatki na obronność w najbliższym czasie mają osiągnąć najwyższy poziom spośród państw NATO wynoszący 4,7% PKB. Zakłada się, że w przyszłym roku mogą one przekroczyć 5%. Trwają intensywne inwestycje w różnorodne obszary – od modernizacji sił lądowych, przez rozwój usług obrony terytorialnej, aż po wzrost liczby żołnierzy oraz szkolenia. Nie można zapomnieć o ogromnej infrastrukturze, która będzie wspierała te działania, obejmującej zarówno hangary, jak i systemy logistyczne do transportu sprzętu wojskowego.
Podsumowanie
Przed nami wiele wyzwań związanych z wydatkami na obronność w ramach NATO. Wzrost do 5% PKB do 2035 roku wiąże się z nie tylko z ambitnymi planami, ale również ze współpracą z Unią Europejską, która ma kluczowe znaczenie dla zapewnienia bezpieczeństwa zarówno na poziomie krajowym, jak i w szerszym kontekście. To czas, w którym potrzeba elastyczności, przejrzystości oraz współpracy między państwami, aby zapewnić skuteczną obronę w zmieniającym się świecie.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
