Wyzwania i przyszłość branży recyklingu w Polsce
Branża recyklingu w Polsce staje w obliczu poważnych wyzwań związanych z wdrożeniem nowego systemu kaucyjnego oraz idei rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP). Wprowadzenie przepisów regulujących te obszary staje się pilnie potrzebne, jednak wiele z nich wciąż znajduje się w fazie projektów, co generuje niepewność na rynku. W latach 2018-2023 niemal co trzeci zakład recyklingu zakończył działalność z powodu powolnego postępu w zakresie regulacji prawnych, co pokazało, jak kluczowe jest dostosowanie krajowych przepisów do standardów unijnych. Wiele firm wstrzymuje swoje inwestycje, czekając na klarowne przepisy, co wpływa na całą gospodarkę obiegu zamkniętego.
Sławomir Pacek, prezes Stowarzyszenia „Polski Recykling”, wskazuje, że branża czeka na zmiany legislacyjne, które mogą znacząco poprawić sytuację w recyklingu. Z roku na rok rosną wymagania związane z producentem, a ich aktualizacja jest konieczna, aby sprostać zobowiązaniom Unii Europejskiej, które nakładają na Polskę wprowadzenie ROP. To z kolei nie tylko uprości proces recyklingu, ale także usprawni cały system, który ma na celu zmniejszenie negatywnego wpływu na środowisko.
Nowe regulacje i ich znaczenie dla rynku
W czerwcu 2023 roku projekt ustawy dotyczącej opakowań i odpadów opakowaniowych został wpisany do wykazu prac legislacyjnych Rady Ministrów. Konieczność implementacji dyrektywy odpadowej, której Polska nie wdrożyła dotychczas, staje się obowiązkowa. Z opóźnieniem na poziomie ponad dwóch lat, branża czeka na regulacje, które przyniosą nowe wymagania dotyczące zmniejszenia ilości odpadów oraz zwiększenia tempa recyklingu. Marki podlegające tym nowym regulacjom muszą być gotowe na zmiany, które będą przynosić dodatkowe obciążenia finansowe, a także wymusić na nich przemyślane podejście do kwestii ekologicznych.
Niestety, wiele firm, w obliczu zawirowań prawnych, decyduje się na ograniczenie produkcji, co w konsekwencji hamuje rozwój całej branży. Według raportu PwC, w ciągu ostatnich pięciu lat, aż 30% zakładów recyklingowych zmuszonych zostało do zamknięcia działalności. Warto zwrócić uwagę, że przedsiębiorstwa, które podejmowały decyzje o modernizacji lub inwestycji w systemy recyklingowe, były zmuszone do rezygnacji z planów z powodu niepewnych regulacji oraz braku szczegółowych przepisów wykonawczych.
Kaucyjny system – nowa era recyklingu
Wprowadzenie systemu kaucyjnego, który ma wejść w życie w październiku 2025 roku, wiąże się z toną pozytywnych zmian. Jednak przyniesie on także ogromne wyzwania, zwłaszcza dla producentów butelek biodegradable. System będzie obejmować jednorazowe butelki z plastiku, a także puszki metalowe i butelki szklane. Wdrożenie tego systemu wiąże się z dodatkowymi kosztami dla producentów, co może wpłynąć na ceny końcowe produktów.
Pacek zwraca uwagę, że niepewność związana z regulacjami staje się istotnym czynnikiem wpływającym na wprowadzanie innowacji i współpracę z wydziałami, które odpowiedzialne są za pozyskiwanie surowców wtórnych. Inwestycje w recykling stają się poważnym obciążeniem finansowym, a wiele przedsiębiorstw wstrzymuje się z działaniami do momentu uzyskania jasnych wytycznych.
Znaczenie współpracy z UE
Wzmacnianie gospodarki obiegu zamkniętego w Polsce wymaga zarówno zmian legislacyjnych, jak i większej współpracy z Unią Europejską. Na poziomie krajowym konieczne jest wprowadzenie przejrzystych przepisów, które ułatwią przedsiębiorcom dostosowanie się do unijnych wymogów. Producenci są zaniepokojeni, że nowe obowiązki finansowe mogą podnieść ceny ich produktów, co wpłynie na konkurencyjność na rynku.
W kontekście globalnych trendów zrównoważonego rozwoju, problem z gromadzeniem odpadów staje się coraz bardziej palący. Wprowadzenie kaucji jest jednym z efektów, które mogą pomóc w walce z nadmiarem odpadów i zwiększyć recykling surowców. W tym kontekście kluczowe staje się kształtowanie postaw konsumenckich. Właściwe edukowanie społeczeństwa na temat korzyści wynikających z recyklingu oraz zachęcanie do aktywnego uczestnictwa w tym procesie są niezbędne dla budowania świadomości ekologicznej.
Ekologiczne zobowiązania producentów
Niektórzy producenci, w obliczu nadchodzących zmian, podejmują już teraz kroki ku zrównoważonemu rozwojowi. Aby uniknąć opóźnień związanych z legislacją, niektórzy inwestują w ekologiczne opakowania już dzisiaj, co daje im przewagę na rynku. Wiele firm zdaje sobie sprawę z tego, że adaptacja do wymogów środowiskowych nie jest już tylko opcjonalna, lecz staje się koniecznością.
Anna Larsson, dyrektor ds. wdrażania modeli gospodarki w obiegu zamkniętym w Reloop Platform, postuluje, że przyszłość branży recyklingowej w Polsce wymaga zewnętrznych działań, które będą koncentrować się na lokalnym przetwarzaniu surowców odpadowych. Kreując nowe miejsca pracy oraz obniżając emisję CO2, Polska może podjąć skuteczne działania na rzecz ochrony środowiska.
Podsumowanie
Podjęcie działań w kierunku szybkiej implementacji nowego systemu ROP oraz regulacji odnośnie kaucyjnych opakowań jest kluczowe dla przyszłości branży recyklingu. Brak jasnych i szczegółowych przepisów opóźnia wprowadzenie rzeczywistych zmian. Sektor recyklingowy w Polsce ma potencjał, by stać się liderem w zakresie odpowiedzialności za odpady i wdrażania zrównoważonych praktyk, jednak do osiągnięcia tego celu konieczne są stabilne i przewidywalne warunki prawne, które umożliwią przedsiębiorcom podejmowanie właściwych decyzji inwestycyjnych.
Bez wątpienia, dobrze zorganizowana gospodarka obiegu zamkniętego nie tylko przyniesie korzyści ekologiczne, ale również ekonomiczne, stwarzając nowe możliwości zatrudnienia i wzmacniając lokalne społeczności.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
