Wsparcie dla dzieci z Ukrainy w polskich szkołach: Nowy rządowy program
W Polsce obecnie uczy się 202,7 tys. dzieci z Ukrainy, w tym 148,6 tys. dzieci-uchodźców. Rząd wprowadził nowy program, który ma na celu wspieranie integracji tych uczniów w polskich szkołach przez najbliższe dwa lata. Program przewiduje szereg działań, które mają na celu podniesienie jakości kształcenia oraz dobrostanu całej społeczności szkolnej. Dofinansowanie skierowane będzie m.in. na zatrudnianie asystentów międzykulturowych oraz na wsparcie psychologiczno-pedagogiczne dla uczniów, nauczycieli i ich rodziców. Ważnym krokiem będzie również podnoszenie kompetencji zawodowych kadry pedagogicznej, co ma pozwolić na efektywniejszą pracę z uczniami z doświadczeniem migracyjnym lub uchodźczym.
Dzieci z doświadczeniem migracyjnym to specyficzna grupa uczniów, wymagająca wsparcia, które będzie odpowiednio dostosowane do ich potrzeb. Elżbieta Krawczyk z Centrum Edukacji Obywatelskiej zwraca uwagę, że nauczyciele oraz cały personel szkolny muszą ciągle rozwijać swoje umiejętności, aby móc efektywnie pracować z klasami różnorodnymi. Szkoły w Polsce stały się coraz bardziej wielokulturowe, co nie tylko wzbogaca środowisko edukacyjne, ale również stawia nowe wyzwania przed nauczycielami.
Wzrost liczby uczniów-uchodźców w polskich szkołach
Z perspektywy statystycznej, polski system edukacji składa się z około 21 tys. szkół, z czego 13,6 tys. (co stanowi 65% ogółu) uczestniczy w edukacji dzieci z Ukrainy. W tej liczbie ponad 143,5 tys. uczniów uczęszcza do szkół podstawowych, 17,5 tys. do liceów ogólnokształcących, a 29,9 tys. do techników. Większość z tych dzieci przybyła do Polski po wybuchu wojny w 2022 roku, co miało ogromny wpływ na lokalne szkoły i ich funkcjonowanie. Wprowadzenie obowiązku szkolnego dla ukraińskich uczniów-uchodźców, a także towarzyszącego mu systemu wsparcia finansowego w postaci świadczenia 800+, spowodowało znaczący wzrost liczby uczniów w szkołach, wynoszący około 14 tys. dzieci.
Potrzeba wsparcia psychospołecznego
Elżbieta Krawczyk podkreśla, że z każdym rokiem potrzeby uczniów zmieniają się, a system edukacji musi elastycznie reagować na te zmiany. Kluczowe jest zapewnienie wsparcia psychologicznego, którego brakuje w wielu polskich szkołach. Efektywne podejście do pracy z uczniami, którzy doświadczyli traumy, wymaga wykwalifikowanej kadry i odpowiednich narzędzi. Wsparcie w zakresie kompetencji językowych jest równie ważne, aby uczniowie mogli łatwiej przechodzić do polskich klas, kontynuować naukę oraz rozwijać swoje umiejętności w języku polskim.
Dodatkowe zajęcia językowe
Z raportu przygotowanego przez CEO i IRC wynika, że 48% uczniów-uchodźców korzysta w szkole z dodatkowych zajęć języka polskiego, co jest znaczącym wskaźnikiem. Co ciekawe, odsetek ten jest wyższy w szkołach podstawowych niż w szkołach ponadpodstawowych. Od września 2024 roku polskie szkoły mogą zatrudniać asystentów międzykulturowych, którzy mają za zadanie wspierać uczniów z Ukrainy w procesie nauczania. Asystenci ci będą pomagali nie tylko w nauce języka, ale również w budowaniu relacji z otoczeniem szkolnym oraz rodzicami.
Praca asystentów międzykulturowych
Wsparcie asystentów międzykulturowych to kluczowy element nowego rządowego programu „Przyjazna szkoła”, który ma być realizowany w latach 2025–2027. Program łączy w sobie różnorodne działania, mające na celu poprawę warunków edukacyjnych dla dzieci-uchodźców oraz ich integrację w polskim systemie edukacji. Z budżetu przeznaczono na ten cel 500 mln zł, co ma być współfinansowane z Europejskiego Funduszu Społecznego Plus.
Zmiany w podejściu do uczniów z doświadczeniem uchodźczym
Program „Przyjazna szkoła” obejmuje również zatrudnianie psychologów oraz wsparcie w zakresie dostępności językowej. Zwiększenie ilości zajęć z języka polskiego oraz współpraca międzykulturowa mają na celu zagwarantowanie, że dzieci przybywające z Ukrainy będą czuły się w polskich szkołach jeszcze lepiej. Wsparcie dla nauczycieli to również kluczowy element tego działania, ponieważ kadra pedagogiczna staje przed coraz większymi wyzwaniami w pracy z dziećmi z różnych kultur.
Działania na rzecz zdrowia psychicznego
W ramach realizowanego programu prowadzone są także działania mające na celu wzmocnienie profilaktyki zaburzeń zdrowia psychicznego wśród uczniów i nauczycieli. Wsparcie psychologiczno-pedagogiczne ma na celu pomóc w rozwiązywaniu problemów dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych. Podniesienie kompetencji zawodowych kadry nauczycielskiej jest kluczowe, aby zapewnić dzieciom takie same szanse edukacyjne i pomóc im w procesie adaptacji do nowego otoczenia.
Wnioski i spostrzeżenia
Program, który jest realizowany, ma na celu nie tylko wsparcie samych uczniów, ale także rodziców i nauczycieli, którzy często czują się przeciążeni bieżącymi obowiązkami. W obliczu zmian, które zachodzą w polskim systemie edukacyjnym, potrzebne są narzędzia oraz kompleksowe wsparcie, aby uczniowie z doświadczeniem uchodźczym mogli odczuwać się komfortowo w klasach.
Na podstawie badań przeprowadzonych przez CEO i IRC, wiadomo, że ponad 4 mln polskich uczniów uczęszcza do szkół, w których uczą się także uczniowie cudzoziemscy. W co trzeciej klasie można spotkać dzieci z Ukrainy, co oznacza, że znaczna część polskiego systemu edukacji staje się coraz bardziej różnorodna i otwarta na nowe kultury.
Elżbieta Krawczyk podsumowuje, że realizacja wszystkich założeń tego programu ułatwi pracę w klasach zróżnicowanych, a także pozytywnie wpłynie na proces integracji i adaptacji uczniów z Ukrainy w polskich szkołach. Wyzwań wciąż jednak przed nami wiele, a ich skuteczne przezwyciężenie wymaga współpracy oraz ogromnych wysiłków ze strony całego środowiska edukacyjnego.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
