Uchodźcy z Ukrainy a rynek pracy w Polsce: Wyzwania i osiągnięcia
Uchodźcy z Ukrainy, którzy przybyli do Polski po wybuchu wojny w 2022 roku, zaczynają coraz lepiej adaptować się na polskim rynku pracy. Z danych najnowszego badania przeprowadzonego przez Deloitte dla UNHCR wynika, że około 69% uchodźców z Ukrainy podjęło zatrudnienie. Chociaż ich aktywność zawodowa znacznie wzrosła, wciąż istnieją liczne wyzwania, w tym bariery językowe oraz problemy z uznawaniem kwalifikacji w takich zawodach jak medycyna czy prawo. Pomimo trudności, wzrost liczby ukraińskich pracowników korzystnie wpływa zarówno na polską gospodarkę, jak i na rynek pracy, co przejawia się w rosnącej konkurencji i możliwościach rozwoju dla Polaków w dziedzinach menedżerskich oraz technicznych.
Długotrwałe zmiany na rynku pracy
Od lutego 2022 roku, kiedy rozpoczynała się pełnoskalowa inwazja Rosji na Ukrainę, Polska zauważyła masowy napływ uchodźców. Początkowo liczba osób z PESEL UKR wynosiła poniżej miliona, jednak wkrótce wzrosła do ponad 2 milionów. Jak pokazuje raport „Analiza wpływu uchodźców z Ukrainy na gospodarkę Polski”, wielu z tych uchodźców zdecydowało się na powrót do domu lub przeniesienie do innych krajów. Uchodźcy to nie tylko pracownicy, ale także przedsiębiorcy, co zasługuje na szczególne wyróżnienie w kontekście ich coraz większej aktywności zawodowej na polskim rynku pracy.
Wzrost zatrudnienia i wynagrodzeń
Z danych wynika, że w ciągu ostatniego roku stopa zatrudnienia uchodźców wzrosła z 61 do 69%. Choć wciąż jest to rezultat nieco niższy od średniej wśród Polaków, luka ta systematycznie się zmniejsza. Oprócz wzrostu zatrudnienia, także mediana wynagrodzeń uchodźców rośnie – z nieco ponad 3 tys. zł netto do 4 tys. zł. Oczywiście, nadal istnieje różnica wynosząca 15-20% w stosunku do pensji polskich pracowników, jednak zmiany te są obiecujące.
Raport Deloitte oraz UNHCR podkreśla, że szybki dostęp do rynku pracy oraz możliwość wyboru miejsca zamieszkania pozwoliły uchodźcom na samodzielne poszukiwanie źródeł utrzymania. Obecność uchodźców w Polsce, w kontekście niskiego bezrobocia i niedoboru pracowników, przyczyniła się do uniknięcia kryzysu migracyjnego.
Dostosowanie rynku pracy i rosnąca konkurencja
Z jednej strony, przybycie ponad 500 tysięcy uchodźców zwiększyło konkurencję na rynku pracy, co mogło wpływać na spowolnienie wzrostu płac. Jednak z drugiej strony, napływ nowych talentów i umiejętności otworzył Polakom nowe możliwości, w tym specjalizację w wyższej produktywności. Badania pokazują, że w rejonach, gdzie napotykamy większą liczbę uchodźców, wzrost płac Polaków również przyspieszył.
Warto również zaznaczyć, że wśród uchodźców znaczną część stanowią kobiety. Istniały obawy, że ich obecność na rynku pracy mogłaby wpłynąć na zatrudnienie polskich kobiet w zawodach, gdzie ich odsetek jest wyższy. Tymczasem, dane pokazują, że od 2022 roku wystąpił ciągły wzrost stopy zatrudnienia polskich kobiet, co może sugerować, że rynek pracy jest w stanie się dostosować do tych zmian. Wzmożona obecność uchodźców przedsiębiorców i pracowników wpływa na poprawę dostępu do różnych usług, co sprzyja aktywności zawodowej kobiet.
Uznawanie kwalifikacji i bariery językowe
Mimo licznych osiągnięć, raport wskazuje na istniejące przeszkody, które utrudniają pełne wykorzystanie potencjału uchodźców. Mimo że w wielu przypadkach uchodźcy są lepiej wykształceni od Polaków, to znacznie rzadziej pracują w zawodach wymagających wyższego wykształcenia. Wśród 12% Ukraińców pracujących w takich zawodach, porównanie do 37% Polaków ukazuje wyraźne różnice w zatrudnieniu związanym z wykształceniem.
Język polski stanowi istotny problem – mniej niż 20% uchodźców mówi w nim płynnie. Warto zwrócić uwagę, że znajomość języka ma kluczowe znaczenie w kontekście wynagrodzeń. Badania pokazują, że płynna znajomość polskiego przekłada się na średnio 700 zł wyższe wynagrodzenie miesięczne, co z kolei pozytywnie wpływa na wpływy podatkowe. W związku z wyzwaniami dotyczącymi uznawania kwalifikacji w zawodach medycznych i prawniczych, wielu uchodźców zmuszonych jest do pracy w sektorze, który nie odpowiada ich umiejętnościom.
Wpływ uchodźców na gospodarkę
Obecność uchodźców w Polsce przyniosła też wymierne korzyści dla kraju. Dzięki ich aktywności zawodowej, uchodźcy przyczynili się do wzrostu PKB o 2,7%. W ten sposób w pełni można dostrzec pozytywny wpływ integracji uchodźców na gospodarkę. Jednocześnie raport zwraca uwagę na obszary, w których wciąż istnieją możliwości poprawy. Umożliwienie uchodźcom podjęcia pracy zgodnej z ich kwalifikacjami mogłoby przynieść makroekonomiczne korzyści, szacowane na przynajmniej 6 miliardów zł rocznie.
Wnioski i przyszłe działania
Obecne działania rządu i organizacji non-profit w Polsce koncentrują się na programach pomagających uchodźcom w nauce języka polskiego oraz integracji zawodowej. Osiągnięcie biegłej znajomości języka powinno być priorytetem, co wymaga dalszych inwestycji zarówno ze strony państwa, jak i sektora prywatnego. Nadal istnieje pilna potrzeba wsparcia grup wrażliwych uchodźców, a także organizowania targów pracy i współpracy z prywatnym sektorem, co przyczyni się do dalszej integracji uchodźców na polskim rynku pracy.
Podsumowując, uchodźcy z Ukrainy pomimo licznych wyzwań stanowią istotny zasób dla polskiej gospodarki, a ich integracja na rynku pracy przynosi realne korzyści zarówno dla nich samych, jak i dla całego społeczeństwa. Kontynuacja wysiłków na rzecz ułatwienia dostępu do zatrudnienia i eliminacji barier stanowi klucz do dalszego wzrostu i stabilności rynku pracy w Polsce.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
