Ubóstwo dotyka w Polsce prawie miliona dzieci, co staje się coraz bardziej niepokojącym zjawiskiem. Z raportu „Poverty Watch 2024” wynika, że w 2023 roku więcej niż 520 tysięcy młodych Polaków zmaga się z ubóstwem skrajnym, co oznacza, że nie mają dostępu do środków potrzebnych do przetrwania. Głód i niedożywienie to tylko niektóre z drażliwych tematów, jakie stają się udziałem dzieci z biednych rodzin. W tym kontekście jedynym ciepłym posiłkiem, który mogą zjeść, bywa obiad w świetlicy środowiskowej, co pokazuje, jak palący jest problem braku bezpieczeństwa żywnościowego wśród najmłodszych. Fundacja Pociecha, nawiązując do tradycji tłustego czwartku, organizuje akcję pod nazwą „Zamień pączka na obiad”, apelując w ten sposób o dofinansowanie ciepłych posiłków dla dzieci w potrzebie.
Z danych zawartych w raporcie wynika, że skrajne ubóstwo dzieci w Polsce zwiększa się w zastraszającym tempie. W ciągu ostatniego roku do tej grupy dołączyło dodatkowe 125 tysięcy dzieci. „Według raportu Poverty Watch, opublikowanego w 2024 roku, skala tego problemu rośnie. Dzieci w rodzinach skrajnie ubogich są szczególnie narażone na głód i niedożywienie, co jest nie do zaakceptowania w kraju o takiej historii i potencjale” – zwraca uwagę Karina Rawdanowicz-Wróbel, koordynatorka inicjatyw Fundacji Pociecha.
Dlaczego ubóstwo dzieci w Polsce wciąż rośnie?
Analizując dane przedstawione w raporcie „Poverty Watch 2024”, można dostrzec trend, który budzi poważne zaniepokojenie w społeczeństwie. W 2023 roku odnotowano skok w ubóstwie skrajnym dzieci, które wzrosło z 5,7% do 7,6%, co oznacza, że już 520 tysięcy dzieci żyje nie tylko w nędzy, ale w warunkach, które zagrażają ich podstawowym potrzebom. Choć ubóstwo relatywne nie wzrosło w tak dramatyczny sposób – zmiana z 14,1% do 14,3% pokrywa prawie 1 milion dzieci – to jednak nie zmienia faktu, że ponad pół miliona z nich staje codziennie w obliczu wyzwań związanych z głodem.
Raport ujawnia, że w 2023 roku w rodzinach z dwójką dzieci nastąpił wzrost zagrożenia ubóstwem skrajnym, co jest sytuacją bezprecedensową w historii tych badań. Wcześniej rodziny z trójką lub większą liczbą dzieci były bardziej narażone na problemy. To może sugerować, że choć programy socjalne skierowane do rodzin wielodzietnych mogą przynosić efekty, sytuacja ekonomiczna rodzin z mniejszą liczbą dzieci poprawia się w niewielkim stopniu.
Ekonomiczne przyczyny ubóstwa dzieci
Karina Rawdanowicz-Wróbel wskazuje na inne czynniki, które przyczyniają się do rosnącego ubóstwa, takie jak stagnacja gospodarcza, brak waloryzacji świadczeń społecznych oraz niemożność wzrostu realnych płac, które nie nadążają za rosnącymi cenami. Sytuacja ta jest potęgowana przez wpływ wojny i pandemii na gospodarkę. „Pomimo wprowadzenia programów takich jak 800+, liczba dzieci żyjących w skrajnym ubóstwie rośnie, co dowodzi, że to nie jest wystarczające, by rozwiązać problem” – mówi Karina Rawdanowicz-Wróbel.
Raport podkreśla, że polityka społeczna w Polsce nie została skutecznie dostosowana do warunków wysokiej inflacji. Choć świadczenie 500+ podniesiono tylko raz od 2016 roku, jego realna wartość spadła niemal o 30%. Autor raportu prognozuje, że jeśli obecne tendencje się utrzymają, dalsze zamrożenie kwot będzie prowadzić do jeszcze większego wzrostu ubóstwa dzieci w przyszłości.
Wpływ ubóstwa na zdrowie i rozwój dzieci
Niepokojące są również długofalowe konsekwencje ubóstwa dla zdrowia i rozwoju dzieci. Głód, wynikający z niedostatecznej ilości oraz jakości pożywienia, wpływa na zdolności poznawcze, układ odpornościowy oraz ogólny rozwój fizyczny dzieci. „Dzieci z niskim poziomem odżywienia mają kłopoty z koncentracją i nauką, a ich organizmy stają się bardziej podatne na choroby” – podkreśla ekspertka Fundacji Pociecha.
Z danych, które zebrano w 2023 roku, wynika, że aż 1,4 miliona osób w Polsce korzysta z pomocy żywnościowej. Co więcej, wiele rodzin zmienia nawyki żywieniowe, rezygnując z podstawowych produktów, takich jak ryby czy mięso. Podczas badania 36% gospodarstw przyznało, że czasami odczuwa głód z powodów finansowych, a 19% wskazało, że zdarza się im to często. Problem staje się coraz bardziej widoczny, zwłaszcza w świetlicach środowiskowych, gdzie dzieci nie mają dostępu do ciepłych posiłków poza tymi, które oferowane są w ramach pomocy.
Akcja „Zamień pączka na ciepły posiłek” – pomoc dla dzieci
Fundacja Pociecha od pięciu lat organizuje akcję „Zamień pączka na ciepły posiłek”, która ma na celu zbieranie funduszy na posiłki dla dzieci w świetlicach. Kulminacja akcji przypada na okres tłustego czwartku. „Zachęcamy darczyńców do zakupu wirtualnych pączków, które stanowią koszt jednego ciepłego posiłku” – zaznacza Karina Rawdanowicz-Wróbel, dodając, że w 2023 roku prawie 8 tys. posiłków trafiło do dzieci w dziewięciu świetlicach środowiskowych.
Jednakże, wobec rosnącego zapotrzebowania na ciepłe posiłki, które w ubiegłym roku wyniosło 1,2 miliona złotych, fundacja ma pełną świadomość, że sama nie poradzi sobie z tym wyzwaniem. Dlatego apeluje do potencjalnych darczyńców, aby wspierali tę szczytną akcję, dzięki której nie tylko wiele dzieci będzie mogło zjeść ciepły, pożywny posiłek, ale także zwróci uwagę na problem wzrastającego ubóstwa.
Systemowe rozwiązania dla walki z ubóstwem
Konieczne jest wprowadzenie reform, które mogłyby pomóc w trwałym wyeliminowaniu problemu ubóstwa w Polsce. Potrzebna jest reforma aktywizacji zawodowej, procedur wsparcia rodzin w trudnej sytuacji materialnej oraz systematyczna waloryzacja świadczeń. „Musimy znaleźć systemowe rozwiązania, które będą skuteczne i dostosowane do aktualnych potrzeb” – apeluje Karina Rawdanowicz-Wróbel.
Warto również zwrócić uwagę na fakt, że długoterminowe ubóstwo nie tylko wpływa na dzieci, ale także na przyszłe pokolenia. Brak odpowiedniego wyżywienia oraz dostępu do edukacji i kultury może prowadzić do głębszych problemów społecznych, które będą wymagały kolejnych interwencji. Dzieci, które w dorosłym życiu nie miały szansy na prawidłowy rozwój, często same stają się rodzicami, którzy nie są w stanie zapewnić swoim potomkom lepszej przyszłości. Dlatego tak kluczowe jest, aby obecne działania wsparcia były kontynuowane i intensyfikowane, aby nie dopuścić do dalszego pogłębiania się kryzysu społecznego.
Podsumowując, sytuacja dotycząca ubóstwa dzieci w Polsce wymaga pilnych działań i zaangażowania zarówno ze strony państwa, jak i organizacji pozarządowych oraz społeczeństwa. Łącząc siły, możemy zrealizować swój cel – zapewnić każdemu dziecku godne warunki do życia, możliwości rozwoju i dostępu do dobrego wyżywienia.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
