Pustostany w Polsce – problem społeczny czy szansa na rewitalizację?
Stan mieszkań w Polsce jest tematem, który budzi coraz większe emocje. Liczba pustostanów, a także ich potencjalne przeznaczenie, stają się przedmiotem debat na szczeblu lokalnym oraz ogólnopolskim. Eksperci ds. mieszkalnictwa oszacowali, że w Polsce może być ponad 1,3 miliona budynków, które od dłuższego czasu stoją nieużywane. To znacząca liczba, zwłaszcza w kontekście sytuacji mieszkaniowej, która wymaga pilnych działań. W miastach i gminach można znaleźć około 70 tys. pustostanów, usytuowanych zazwyczaj w atrakcyjnych lokalizacjach, co stanowi potencjalny zasób do zagospodarowania.
Pustostany jako zasób mieszkaniowy
Pustostany mogą odgrywać kluczową rolę w poprawie sytuacji mieszkaniowej osób mniej zamożnych oraz tych wykluczonych społecznie. Przykładem akcji rewitalizacyjnej jest renowacja kamienicy w Piasecznie. Od lat budynek ten był opuszczony, a jego renowacja może przyczynić się do poprawy sytuacji lokalnej społeczności. Brak jednoznacznej definicji pustostanu, zarówno w Polsce, jak i w Unii Europejskiej, komplikuje sytuację. Trudności w oszacowaniu aktualnej liczby pustostanów są powszechnie dostrzegane przez ekspertów.
Magdalena Dul-Komosińska, prezeska zarządu Fundacji Habitat for Humanity, podkreśla, że mimo oddania do użytku 200 tys. nowych mieszkań w ciągu ostatniego roku, liczba pustych lokali w zasobach gminnych wynosi od 60 do 80 tys. Pustostany, często usytuowane w centrach miast z rozwiniętą infrastrukturą, pozostają nieużywane, co stanowi znaczną stratę dla społeczeństwa i lokalnych społeczności.
Luka czynszowa i brak systemowych rozwiązań
Z danych zawartych w raporcie „Sytuacja mieszkaniowa w Polsce. Perspektywa Polek i Polaków” wynika, że w Polsce brakuje około 2 mln mieszkań, które byłyby dostosowane do sytuacji finansowej i rodzinnej potrzebujących. Zjawisko tzw. luki czynszowej, dotykającej 27% społeczeństwa, ukazuje grupę osób, które nie mogą pozwolić sobie na kredyt hipoteczny ani na wynajem rynkowy, a jednocześnie nie kwalifikują się do mieszkań socjalnych. Kurczące się możliwości oraz brak adekwatnych rozwiązań systemowych powoduje narastający problem mieszkaniowy.
Rewitalizacja jako klucz do rozwiązania problemu
Wysoka liczba pustostanów w Polsce rodzi pytania o rewitalizację tych budynków. Zmiany w gminnych programach rewitalizacyjnych, a także prowadzone konsultacje z mieszkańcami, ujawniają, że zaniedbane nieruchomości stają się poważnym problemem, zarówno wizualnym, jak i związanym z bezpieczeństwem. Zbyt mała liczba osób decydujących się na remonty sprawia, że wiele lokali pozostaje w złym stanie technicznym, co wiąże się z dużymi kosztami przeprowadzenia skomplikowanych prac budowlanych.
Hanna Milewska-Wilk, specjalistka z Instytutu Rozwoju Miast i Regionów, podkreśla, że remont pustostanów może okazać się znacznie tańszy niż budowa nowych mieszkań. Kluczowe jest przywrócenie lokali do użytku, szczególnie w kontekście mieszkalnictwa socjalnego. Remonty pustostanów mają nie tylko aspekt praktyczny, ale także historyczną wartość, pozwalając na zachowanie dziedzictwa kulturowego oraz pobudzenie życia na obszarach ich usytuowania.
Inwestycje w przyszłość społeczności
Niektóre zrewitalizowane nieruchomości mogą być przeznaczone na mieszkania chronione i wspomagane. Tego rodzaju działania podejmuje Fundacja Leny Grochowskiej, która koncentruje się na wspieraniu osób z niepełnosprawnościami oraz borykających się z kryzysem bezdomności. Umowa z gminą Piaseczno dotycząca 40-letniego użyczenia kamienicy, która długo pozostawała opuszczona, jest przykładem odpowiedzialnej akcji społecznej. Po rewitalizacji w kamienicy planowane są mieszkania z odpowiednim wsparciem, gdzie mieszkańcy mogą liczyć na pomoc specjalistów.
Aneta Żochowska, dyrektorka fundacji, podkreśla, że projekt ma za zadanie nie tylko zapewnienie mieszkań, ale także stworzenie społeczności, w której różne grupy społeczne ze wsparciem fundacji odnalazłyby swoją niezależność. W parku lokalnym powstanie także lokal usługowy, który może stać się źródłem pracy dla osób z trudnościami.
Współpraca na rzecz rewitalizacji
Rewitalizację kamienicy w Piasecznie wspierają różne organizacje, w tym Fundacja Habitat for Humanity oraz Fundacja Pracownicza Grupy VKR. Przekazanie okien dachowych przez Grupę VELUX, które zwiększają dostęp do światła dziennego, pokazuje, jak współpraca pomiędzy firmami i organizacjami non-profit może przyczynić się do zmiany społecznej. Robert Purol z Grupy VKR zaznacza, że rewitalizacja pustostanów nie tylko poprawia warunki mieszkaniowe, ale również angażuje pracowników w działalność na rzecz społeczeństwa.
Cele Fundacji Pracowniczej VKR obejmują nie tylko rewitalizację opuszczonych przestrzeni, ale także aktywizację pracowników do działań społecznych, które mają na celu tworzenie wartości dodanej dla lokalnych społeczności. Inicjatywy takie jak program „Live a Dream” angażują wolontariuszy z całego świata, a ich wkład w rewitalizację miejsca przyczyni się do poprawy warunków życia wielu osób.
Zakończenie – działania na rzecz pustostanów
Problem pustostanów w Polsce wymaga wieloaspektowego podejścia oraz zaangażowania różnych grup społecznych. Rewitalizacja nieużywanych budynków może nie tylko poprawić sytuację mieszkaniową, ale także ożywić lokale i przywrócić dziedzictwo kulturowe. Kluczowe jest wprowadzenie systemowych rozwiązań oraz większych inwestycji w remonty, by stworzyć dostępne cenowo mieszkania. Takie działania mogą przynieść korzyści całej społeczności, a także przyczynić się do zwalczania problemów społecznych i ekonomicznych, które zbyt długo były ignorowane.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
