Wyzwania i przyszłość pielęgniarstwa w Polsce: Jak zwiększenie kompetencji personelu może wpłynąć na jakość opieki zdrowotnej
Sektor ochrony zdrowia w Polsce stoi obecnie przed wieloma istotnymi wyzwaniami, związanymi przede wszystkim z niedoborem wykwalifikowanego personelu. Według szacunków Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) brakuje w Unii Europejskiej aż 1,2 miliona lekarzy, pielęgniarek i położnych. Trend ten jest szczególnie niepokojący, ponieważ ponad jedna czwarta obecnych pielęgniarek przekroczyła już 55. rok życia, co tylko podkreśla potrzebę wprowadzenia działań mających na celu aktywizację młodych ludzi do wyboru tej profesji. W Polsce jednym z kluczowych programów stała się inicjatywa European Nursing Action, mająca na celu poszerzanie kompetencji zawodowych personelu pielęgniarskiego oraz zwiększenie profesjonalizacji tego zawodu.
Zainteresowanie pracą w pielęgniarstwie systematycznie maleje. W 2022 roku odsetek młodych ludzi planujących podjęcie kariery w tym zawodzie spadł do zaledwie 2,1 procent, a średni wzrost liczby nowych absolwentów kierunków pielęgniarskich w Unii Europejskiej w latach 2012–2022 wyniósł zaledwie 0,5 procent. W kontekście rosnącego zapotrzebowania na specjalistyczną opiekę medyczną, konieczność rozszerzenia kompetencji personelu pielęgniarskiego staje się kluczowym zadaniem. Minister Zdrowia wskazuje na potrzebę wprowadzenia zaawansowanej praktyki pielęgniarskiej. Jest to nie tylko odpowiedź na potrzeby rynku, lecz także nowe wyzwanie w tworzeniu zaawansowanych programów kształcenia, które uwzględnią zarówno oczekiwania pacjentów, jak i aktualne wymagania środowiska medycznego.
Psychologiczne aspekty zmiany podejścia do szerokiego zakresu kompetencji pielęgniarek mają fundamentalne znaczenie. Zmiana mentalności polegająca na traktowaniu dostępu naczyniowego oraz prowadzenia infuzji jako integralnego elementu procesu terapeutycznego, a nie tylko narzędzia, stała się kluczem do poprawy jakości opieki. Podkreślił to w swoim wystąpieniu dr Maciej Latos, prezes Polskiego Towarzystwa Pielęgniarstwa Infuzyjnego, wskazując na konieczność zmiany w podejściu do kompetencji personelu pielęgniarskiego oraz znaczenie naukowych dowodów z innych krajów.
W obliczu ciągle rosnącego zapotrzebowania na usługi medyczne spowodowanego starzejącą się populacją oraz wzrostem zachorowalności na choroby przewlekłe, krzyżowanie kompetencji w zawodach medycznych staje się nieodzownym elementem nowoczesnej opieki zdrowotnej. Przykłady z innych krajów, takich jak USA, Włochy czy Dania, pokazują, że pielęgniarki mogą skutecznie przeprowadzać procedury, które do tej pory były zarezerwowane dla lekarzy, z wynikami na poziomie 90-99%.
Zwiększenie kompetencji pielęgniarek oznacza nie tylko większą samodzielność w leczeniu, w tym zakładaniu dostępów centralnych czy prowadzeniu terapii przeciwbólowej. Przewodniczący Rady Ekspertów Koalicji na rzecz Bezpieczeństwa Szpitali, dr Paweł Witt, podkreśla, że są obszary, w których wprowadzenie nowych kompetencji jest konieczne, podczas gdy inne wymagają jedynie wzmocnienia już istniejących umiejętności.
Przekształcenie systemu ochrony zdrowia przy wykorzystaniu zaawansowanej praktyki pielęgniarskiej przyniesie korzyści zarówno pacjentom, jak i całemu systemowi opieki zdrowotnej. Zwiększona dostępność świadczeń medycznych, krótsze czas oczekiwania na procedury, a także potencjalne oszczędności finansowe wynikające z niższych kosztów usług to niektóre z pozytywnych aspektów, które mogą wyniknąć z wdrożenia tych zmian.
Edukacja i nabywanie rzeczywistych, praktycznych umiejętności będą kluczowe dla efektywnego wprowadzenia nowych kompetencji. Proces ten wymaga dobrze przemyślanej koncepcji kształcenia, która umożliwi pielęgniarkom nabycie umiejętności niezbędnych do bezpiecznego i efektywnego przeprowadzania takich procedur jak wykorzystanie ultrasonografii do zakładania wkłuć naczyniowych.
Wiele pielęgniarek i położnych w Polsce wykazuje dużą chęć do podnoszenia swoich kwalifikacji oraz uczestniczenia w różnorodnych formach kształcenia podyplomowego oraz konferencjach, jednak istnieją obawy, że nie wszystkie nowo nabyte umiejętności są w pełni wykorzystywane. Często wynika to z braku wsparcia ze strony pracodawców lub z niepewności samych pielęgniarek co do ich kompetencji. Dlatego ograniczenie barier w dostępie do szkoleń i wsparcie dla personelu medycznego są istotne dla skutecznego wdrażania nowego modelu opieki zdrowotnej.
Podsumowując, konieczność rozszerzenia kompetencji pielęgniarskich jest obecnie jednym z najważniejszych tematów w polskim systemie ochrony zdrowia. Wzrost samodzielności i profesjonalizmu personelu medycznego nie tylko poprawi jakość świadczonej opieki, ale również wpłynie na większe zadowolenie pacjentów oraz efektywność funkcjonowania całego systemu. Wprowadzenie efektywnych programów kształcenia oraz zmiana podejścia do kompetencji medycznych będą kluczowymi aspektami w tworzeniu nowoczesnego, elastycznego i zorientowanego na pacjenta systemu ochrony zdrowia w Polsce.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
