Priorytet obronności w budżecie UE po 2027 roku: Co czeka Polskę?
W kontekście nadchodzących wyzwań związanych z bezpieczeństwem i obronnością w Europie, nowy wieloletni budżet Unii Europejskiej, który wejdzie w życie po 2027 roku, ma stać się kluczowym narzędziem w zapewnieniu nie tylko stabilności, ale także spójności w regionach, w tym w Polsce. Komisja Europejska prowadzi prace nad szczegółami nowej perspektywy budżetowej, a pierwsze informacje dotyczące projektów mają być ogłoszone w lipcu 2023 roku. Równocześnie Parlament Europejski aktywnie pracuje nad swoim stanowiskiem, co rodzi pytania dotyczące przyszłości polityki spójności, która od lat jest fundamentem wsparcia dla polskich regionów.
Polska, jako jeden z głównych beneficjentów polityki spójności w UE, od samego początku swojej obecności w Unii korzysta z mechanizmów mających na celu zrównoważony rozwój. Polityka ta, której celem jest redukcja różnic w rozwoju między poszczególnymi regionami, stanowi aż jedną trzecią unijnego budżetu. W bieżącej perspektywie na lata 2021–2027, Polska otrzymała 72,2 miliarda euro, z przeznaczeniem na rozwój infrastruktury oraz wsparcie dla różnych inicjatyw regionalnych.
Nowe okoliczności geopolityczne, na czele z agresją Rosji na Ukrainę, przynoszą konieczność zwiększenia wydatków na obronność. W związku z tym pojawia się obawa, że środki przeznaczone na politykę spójności mogą zostać ograniczone. W ramach przygotowań do kolejnego budżetu do Polski przybyli europosłowie Siegfried Mureșan oraz Carla Tavares, aby omówić najważniejsze priorytety, którym należy poświęcić uwagę.
Europoseł Siegfried Mureșan podkreśla, że fundamentalnym wyzwaniem, które stanie przed Unią Europejską, będzie zapewnienie bezpieczeństwa i obrony. Zaznacza, że budżet na nowy okres musi uwzględnić znaczący wzrost wydatków na te cele, co z kolei nie powinno odbywać się kosztem dotychczasowych prioritów, takich jak polityka spójności czy rolnictwo, które od lat mają kluczowe znaczenie dla Polski.
Rada UE, spotykając się w sprawie przyszłości polityki spójności, uznała, że poprawa konkurencyjności regionów oraz spójność są ze sobą ściśle powiązane. Działania podejmowane na rzecz zrównoważonego rozwoju powinny współgrać z politykami mającymi na celu zapewnienie bezpieczeństwa. Dzięki temu regiony mniej rozwinięte mogą nadrabiać zaległości, co przyczynia się do ogólnego wzmocnienia Wspólnoty.
Rolnictwo, jako fundament bezpieczeństwa żywnościowego, również stanowi istotny element przyszłych strategii budżetowych. Utrzymanie odpowiednich funduszy na rozwój infrastruktury w zakresie transportu i produkcji żywności jest kluczowe dla dalszego funkcjonowania polityki spójności oraz dla zachowania równowagi w sektorze rolnym. Przedstawiciele Parlamentu Europejskiego zapewniają, że nie będą zgadzać się na żadne cięcia funduszy w tych istotnych obszarach.
Jednak zmiany w funkcjonowaniu polityki spójności mogą być nieuniknione. Zapotrzebowanie na środki finansowe na nowe inwestycje infrastrukturalne, które mają zarówno zastosowanie cywilne, jak i wojskowe, wydaje się wymuszać adaptację obecnych przepisów. Europoseł Mureșan wskazuje na potrzebę zwiększenia aktywności ekonomicznej w regionach Europy Środkowej, szczególnie w świetle odbudowy Ukrainy, co wymagać będzie inwestycji w infrastrukturę.
W obecnym okresie budżetowym (2021–2027) Unia Europejska zainwestuje 16,4 miliarda euro w obronność i bezpieczeństwo, z czego 8 miliardów trafi do Europejskiego Funduszu Obronności. Jak dotąd, środki te stanowią zaledwie 1,2% całości budżetu, co zdaniem europosłów jest niewystarczające. Zdaniem Mureșana konieczne będzie znaczne zwiększenie tych funduszy, aby sprostać nowym wyzwaniom.
Priorytety budżetu UE na lata 2028–2034 są obecnie ustalane przez przedstawicieli Parlamentu Europejskiego. Komisja Europejska ma ogłosić wstępny projekt nowych ram finansowych w lipcu 2023 roku, co zainicjuje negocjacje z Radą UE i Komisją, mające na celu wypracowanie ostatecznego kształtu budżetu przed rozpoczęciem jego obowiązywania. Mureșan podkreśla, że istotnym celem jest zakończenie procesu negocjacji przed 2027 rokiem, aby Unia mogła sprawnie rozpocząć przekazywanie środków już od 1 stycznia 2028 roku.
Z perspektywy Polskiej, zapewnienie ciągłości wsparcia w ramach polityki spójności oraz rolnictwa jest kluczowe dla dalszego rozwoju kraju. Nowe wyzwania dotyczące obronności muszą być zgodne z dotychczasowymi strategicznymi kierunkami rozwoju, by nie nadwerężyć już istniejących programów wsparcia. Dlatego ochrona interesów Polski w nadchodzących negocjacjach wcale nie jest sprawą łatwą, a proces budżetowy staje się niepełnym odbiciem złożoności sytuacji geopolitcznej w Europie. W związku z tym, każda decyzja podejmowana w tych sprawach będzie miała dalekosiężne skutki dla stabilności ekonomicznej i społecznej nie tylko Polski, ale i całej Unii Europejskiej.
Podejmowane działania w nowym budżecie będą musiały wskazywać na równowagę między nowymi priorytetami a dotychczasowymi, które udowodniły swoje znaczenie. Kluczowe będzie zdefiniowanie odpowiednich mechanizmów, które umożliwią skuteczne integrowanie wydatków na obronność z polityką spójności oraz innymi aspektami wspólnego rynku europejskiego. Zrównoważony rozwój, bezpieczeństwo oraz polityka spójności muszą być traktowane jako komplementarne elementy w strategii długotrwałego rozwoju Unii Europejskiej.
Na zakończenie, wyzwania związane z budżetem UE po 2027 roku wymagają nie tylko ścisłej współpracy między instytucjami europejskimi, ale także ukierunkowanej dyskusji na poziomie krajowym. Kluczowe będzie zapewnienie, aby głosy oraz potrzeby regionów były należycie reprezentowane w złożonym procesie decyzyjnym. Tylko w ten sposób można będzie osiągnąć trwałe rozwiązania, które przyczynią się do zrównoważonego rozwoju oraz umocnienia pozycji Polski w Unii Europejskiej.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
