Sektor mleczarski w Polsce: W kierunku zrównoważonego rozwoju i globalnej konkurencyjności.
Polski sektor mleczarski zyskuje na znaczeniu na arenie międzynarodowej. Jako trzeci co do wielkości producent w Unii Europejskiej i dwunasty na świecie, Polska ma fundamenty do dalszego rozwoju. Rosnący popyt na mleko zarówno w kraju, jak i na rynkach zagranicznych staje się kluczowym czynnikiem motywującym. Jednak przed branżą stoją również liczne wyzwania, takie jak zmieniające się regulacje dotyczące ochrony środowiska, wzrastające koszty produkcji oraz silna konkurencja. W obliczu tych wyzwań wiodące organizacje branżowe podjęły działania mające na celu wdrożenie strategii rozwoju, która będzie naprowadzać sektor mleczarski ku zrównoważonemu i rentownemu rozwojowi.
W swojej wypowiedzi Marcin Hydzik, prezes Związku Polskich Przetwórców Mleka, podkreśla, że strategia stworzona przez branżę to klucz do przyszłości polskiego mleczarstwa. Ma ona na celu wskazanie kierunków rozwoju, które wezmą pod uwagę zarówno lokalnych producentów, jak i potrzeby konsumentów oraz wymagania rynków zagranicznych. Dokument ten stanowi swoistą mapę drogową, która ma pomóc sektorowi mleczarskiemu odnaleźć się w dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości gospodarczej.
W strategii dla branży mleczarskiej uwzględniono długoterminowe perspektywy rozwoju. Twórcy dokumentu wskazują, jak istotne jest, aby polskie gospodarstwa mleczarskie były świadome aktualnych trendów rynkowych oraz strategii, które mogą stać się kluczowe dla ich rozwoju. Marcin Hydzik mówi, że ich celem jest dostarczenie narzędzi, które pozwolą firmom przetwórczym podejmować świadome i odpowiedzialne decyzje.
W Polsce spożycie nabiału na mieszkańca utrzymuje się na stabilnym poziomie od wielu lat, wynosząc około 300 kg. Wysoka konsumpcja nabiału w kraju oraz jego różnorodność sprawiają, że polskie mleczarstwo dysponuje potencjałem do dalszego wzrostu, co w szczególności widać w rosnącym zapotrzebowaniu na sery.
Produkcja mleka w Polsce od 2014 roku rosła średnio o 2% rocznie, głównie poprzez zwiększenie eksportu. Po zniesieniu kwot mlecznych, polska branża mleczarska zdołała zwiększyć swoje moce produkcyjne, co spowodowało, że około 20% produkcji w 2023 roku przeznaczone było na eksport. Eksport serów do krajów Unii Europejskiej stanowił główne źródło tego wzrostu, podczas gdy mleko w proszku trafiało na rynki w krajach trzecich, w tym na Bliski Wschód oraz do Afryki Północnej.
Rosnąca nadwyżka mleka stawia przed producentami nowe wyzwania. Konieczność przesunięcia części produkcji na rynki zewnętrzne staje się przymusem, szczególnie w obliczu rosnącej konkurencji na globalnej scenie. Jak zauważa Marcin Hydzik, istnieje potrzeba przemyślanego podejścia do strategii eksportowej, aby skutecznie konkurować z takimi producentami jak Nowa Zelandia czy Stany Zjednoczone, którzy dominują na rynku światowym.
Stan sektora mleczarskiego w Polsce oparty jest również na efektywności finansowej. Polski model produkcji musi przystosować się do rosnących wymagań rynkowych oraz zmieniających się podejść do zrównoważonego rozwoju. Wzrost wydajności i dbałość o zrównoważony rozwój w produkcji mleka są kluczowe dla dalszej konkurencyjności. Marcin Hydzik wskazuje, że rolnicy stają się przedsiębiorcami, którzy muszą efektywnie zarządzać kosztami, przychodami i prowadzić własne księgowości.
Średnia wydajność produkcji mleka w polskich gospodarstwach zwiększyła się z 3200 do 7500 kg na krowę rocznie. To znaczący krok w stronę ujednolicenia z krajami o najwyższej wydajności. Niemniej jednak, konieczne jest dalsze zwiększanie wydajności, aby hodowla pozostała opłacalnym zajęciem, a także by spełniać przyszłe regulacje dotyczące ochrony środowiska.
Branża boryka się z rosnącymi kosztami pracy, transportu i energii, co wpływa na marże zysku. Jak wynika z interpelacji poselskiej, wzrastające koszty energii i gaza znacząco obciążają sektor mleczarski. Istnieje potrzeba merytorycznej współpracy w zakresie zrównoważonego rolnictwa i innowacyjności, co może wspomóc dalszy rozwój sektora.
W kontekście wsparcia dla rolników, Marcin Hydzik podkreśla znaczenie pomocy w negocjowaniu ze strukturami UE na rzecz tworzenia funduszy wspierających działalność rolniczą o niskim wpływie na klimat. Bez instytucjonalnego wsparcia oraz dodatkowych funduszy trudno będzie rozwijać sektor w kierunku zrównoważonego rozwoju.
Sektor mleczarski w Polsce ma kluczowe znaczenie nie tylko dla gospodarki, lecz także dla bezpieczeństwa żywnościowego obywateli. Jak zauważa Kazimierz Gwiazdowski, obecnie istotnym problemem jest brak włączenia sektora mleczarskiego do infrastruktury krytycznej, co zwiększa ryzyko wystąpienia zakłóceń w wyniku kryzysów, takich jak przerwy w dostawie energii czy cyberataki. Ministerstwo Rolnictwa szuka obecnie sposobów na nowelizację ustaw, aby sektor mleczny mógł czuć się bezpieczniej.
Polski sektor mleczarski stoi przed szansą na zdobycie silnej pozycji na międzynarodowej arenie, jednak kluczowe będą właściwe decyzje strategiczne, innowacyjność oraz zdolność do dostosowywania się do globalnych trendów i wymagań rynkowych. Tworzenie zrównoważonego modelu rozwoju oraz dbałość o jakość produktów będą niezbędne do utrzymania konkurencyjności polskiego mleczarstwa w nadchodzących latach.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
