Polska i Wyzwania Strategii Energetycznej: Klucz do Zrównoważonego Rozwoju Obywatelskiej Energetyki
Polska, jako jedyne państwo Unii Europejskiej, stoi przed poważnym wyzwaniem – brak aktualizacji Krajowego Planu w dziedzinie Energii i Klimatu (KPEiK) staje się przedmiotem uwagi Komisji Europejskiej, która zdecydowała się skierować przeciwko Polsce pozew do Trybunału Sprawiedliwości UE. Eksperci z WiseEuropa zwracają uwagę na możliwość współpracy nad tym dokumentem, aby wprowadzić do niego niezbędne aspekty związane z rozwojem energetyki obywatelskiej. Wspólnoty energetyczne mogą odegrać kluczową rolę w bilansowaniu sieci i wzmacnianiu lokalnej odporności systemu energetycznego.
Rozwój energetyki obywatelskiej oraz wspólnot energetycznych stanowi ogromny potencjał, który może przyczynić się do zwiększenia lokalnej odporności oraz bardziej efektywnego wykorzystania odnawialnych źródeł energii (OZE). Niemniej jednak, w obliczu złożoności operacyjnej tych modeli, ich wdrożenie wymaga odważnych działań oraz spójnych strategii, które będą uwzględniały regulacje techniczne, ekonomiczne i prawne. Michał Wierzbowski, starszy ekspert w WiseEuropa, podkreśla, że bez takiej wizji stworzenie efektywnego systemu energetycznego stanie się niemożliwe.
W raporcie zaprezentowanym przez WiseEuropa wskazano, że wspólnoty energetyczne mogą stać się kluczowym narzędziem integracji odnawialnych źródeł energii z krajowym systemem elektroenergetycznym. Przykłady takich inicjatyw, które łączą samorządy, lokalnych przedsiębiorców oraz mieszkańców, wskazują na możliwość efektywnego bilansowania energii na poziomie lokalnym, co w efekcie może zmniejszyć obciążenie sieci przesyłowych. Transformacja energetyczna w Polsce wymaga ponadto mądrego włączenia rozproszonych źródeł energii w funkcjonowanie systemu elektroenergetycznego, co nie będzie możliwe bez odpowiednich działań na poziomie prawnym i regulacyjnym.
Eksperci WiseEuropa nawołują do zintegrowania rozwoju energetyki obywatelskiej z nową wersją KPEiK. Dokument ten musi jasno definiować cele oraz środki techniczne wspierające integrację OZE z systemem – będą to zarówno moce zainstalowane, jak i opis narzędzi prawnych, które umożliwią wprowadzenie tych rozwiązań w życie. Niepodjęcie takiego kroku może prowadzić do chaotycznego rozwoju i powielania błędów, które miały miejsce w pierwszej fazie rozwoju fotowoltaiki w Polsce.
Wierzbowski zwraca również uwagę na istotność stworzenia długoterminowej strategii rozwoju energetyki lokalnej oraz jej integracji z innymi dokumentami strategicznymi. Konieczne będzie także opracowanie modelu ekonomi technicznego dla wspólnot i klastrów energetycznych w kontekście Krajowego Systemu Elektroenergetycznego i rynku energii. Wsparcie dla gmin, dotyczące pozyskiwania funduszy oraz procesów szkoleniowo-informacyjnych, stanie się niezbędne dla efektywnego rozwoju lokalnych inicjatyw energetycznych.
W ramach niedawno ogłoszonego naboru, Ministerstwo Klimatu i Środowiska przewiduje przeznaczenie 709 milionów złotych na dofinansowanie inwestycji w klastrach energii. Środki te pochodzą z programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko 2021-2027 i mają na celu wspieranie takich działań, jak modernizacja lokalnych sieci, instalacja magazynów energii oraz rozwój odnawialnych źródeł energii w gminach. Jednakże sama pomoc finansowa powinna być wspierana przez systemowe rozwiązania, które stworzą odpowiednie ramy funkcjonowania energetyki obywatelskiej.
Polska potrzebuje zatem wizji opartej na mądrym podejściu do zrównoważonego rozwoju sektora energetycznego, w którym właściwe miejsce znajdą dużych operatorzy, źródła OZE, lokalne wspólnoty oraz magazyny energii. Właściwe sprostanie wyzwaniom transformacji energetycznej wymaga od nas integracji wszystkich podsystemów w ramach krajowego systemu elektroenergetycznego, a także dobrego planowania.
Ostatnia wersja Krajowego Planu w dziedzinie Energii i Klimatu, przedstawiona przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, wzbogaca dokument o nowe cele związane z rozwojem społeczności energetycznych i lokalnych klastrów. Na tej podstawie wizja rozwoju energetyki w Polsce opiera się na założeniu, że lokalne inicjatywy przyczyniają się nie tylko do zwiększenia odporności sieci, ale także do aktywnego udziału obywateli w zarządzaniu energią.
Raport WiseEuropa, stworzony w ramach projektu „COMMENCE – Community Energy in Central Europe”, dowodzi, że potrzebne są konkretne, długofalowe zmiany, aby Polska mogła w pełni wykorzystać potencjał energetyki obywatelskiej. Zmiany te powinny być ukierunkowane na stworzenie spójnej i efektywnej strategii, która umożliwi rozwój lokalnych wspólnot energetycznych jako integralny element polskiego systemu energetycznego.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
