Strategiczna rola polityki mieszkaniowej w rozwoju samorządów
Polityka mieszkaniowa staje się coraz bardziej istotnym elementem strategii rozwojowych gmin w Polsce. Mimo to eksperci z Instytutu Rozwoju Miast i Regionów (IRMiR) podkreślają, że działania podejmowane w tym zakresie wciąż pozostają na zbyt niskim poziomie. Kluczowe jest zatem zwiększenie liczby nowych mieszkań, nie tylko w sektorze deweloperskim, ale także w obszarze mieszkalnictwa społecznego i komunalnego.
Dr Kamil Nowak, kierownik Zakładu Mieszkalnictwa w IRMiR, zwraca uwagę na znaczenie lokalnych samorządów w kształtowaniu polityki mieszkaniowej. Mimo że wiele miast nie dostrzega jeszcze polityki mieszkaniowej jako czynnika rozwoju, zauważamy rosnącą tendencję do traktowania tej kwestii jako priorytetu w strategiach gmin. Coraz częściej uchwalane są dokumenty, które definiują kierunki działania na rzecz poprawy gospodarki mieszkaniowej i pomocy osobom w trudnej sytuacji życiowej.
Wśród przykładów miast, które podjęły konkretne kroki w celu przyciągnięcia inwestycji deweloperskich, znajduje się Chełmno w województwie kujawsko-pomorskim. Władze tego miasta wdrożyły politykę, która ma na celu wsparcie budownictwa deweloperskiego, jednak nie tylko większe miasta powinny skupiać się na tym aspekcie. Warto zauważyć, że w mniejszych miejscowościach również istnieje potrzeba intensyfikacji prac w zakresie mieszkalnictwa.
Dr Nowak zwraca uwagę na rosnącą liczbę gmin angażujących się w budownictwo mieszkań społecznych za pośrednictwem Towarzystw Budownictwa Społecznego (TBS), Społecznych Inicjatyw Mieszkaniowych (SIM) oraz własnych spółek. Mimo że działania te są zauważalne, to niestety wciąż są na marginalną skalę. Ekspert podkreśla, że gminy dysponują szerokim wachlarzem narzędzi, które mogą wesprzeć zwiększenie dostępności mieszkań, jak również jasno definiowaną politykę przestrzenną, aby móc skutecznie prowadzić działania w tym zakresie.
Wielką rolę w polskiej polityce mieszkaniowej odgrywają instrumenty takie jak Fundusz Dopłat oraz programy wspierające społecznego budownictwa czynszowego. Dzięki nim możliwe jest pozyskiwanie środków na budowę lokali, które zaspokajają potrzeby osób o niskich i średnich dochodach. Niemniej jednak, częstym problemem jest brak stabilności w dostępności tych funduszy, co ogranicza możliwości inwestycyjne gmin.
Z perspektywy samorządów kluczowe jest zauważenie, że wsparcie w budownictwie mieszkaniowym nie ogranicza się jedynie do działań deweloperskich, lecz powinno obejmować także politykę przestrzenną oraz wykorzystanie gruntów wskazanych do rozwoju. Niestety, w praktyce zdarza się, że wiele terenów w planach zagospodarowania przestrzennego nie ma odpowiedniej infrastruktury, co ogranicza możliwość budowy nowych mieszkań.
Drugą stroną medalu jest zjawisko wyprzedaży lokali mieszkalnych, które gminy mają w swoim zasobie. Wiele z nich stosuje wysokie bonifikaty przy sprzedaży mieszkań, co w dłuższej perspektywie prowadzi do drastycznego zmniejszania dostępnych mieszkań. Dr Nowak podkreśla, że zwiększenie podaży mieszkań na wynajem wcale nie musi być praktykowane kosztem własnościowych rozwiązań. Ważne jest, aby gminy znalazły równowagę między wspieraniem budownictwa na wynajem a zachowaniem istniejącego zasobu mieszkań.
Pokazując dynamiczny problem depopulacji miast, ekspert zauważa, że wiele regionów, szczególnie wschodnia Polska, boryka się z ubytkiem mieszkańców, co dodatkowo komplikuję kwestie polityki mieszkaniowej. Zrównoważony rozwój gmin wymaga nie tylko wsparcia dla największych metropolii, ale także dla średnich miast, które również mogą stać się ośrodkami rozwoju.
Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego, zasoby mieszkaniowe gmin w Polsce są niewielkie i stale maleją. Na koniec 2023 roku liczba lokali mieszkalnych wynosiła zaledwie 592,8 tys. To już o 4,3% mniej niż rok wcześniej. To niepokojąca tendencja, która wymaga dyskusji publicznej i działań naprawczych.
Na zakończenie, systematyczne wspieranie polityki mieszkaniowej na poziomie lokalnym stanie się kluczem do zapewnienia zrównoważonego rozwoju społecznego. Bez tego nie tylko samorządy, ale także całe społeczeństwo odczuje negatywne skutki braku dostępnych mieszkań. Potrzebne są zatem kompleksowe działania, które pomogą wyeliminować istniejące problemy i stworzyć stabilne fundamenty dla rozwoju mieszkalnictwa w Polsce.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA