Zagrożenia żywieniowe wśród osób starszych: otyłość i niedożywienie
Wraz z wiekiem wielu z nas staje przed wyzwaniami, które mogą znacząco wpływać na nasze zdrowie, w tym również na naszą dietę. Statystyki są alarmujące: niemal 64% osób w wieku od 65 do 74 lat boryka się z nadmierną masą ciała, podczas gdy co piąty senior zmaga się z problemem niedożywienia. Problemy te często występują równocześnie, co czyni je wyjątkowo trudnymi do zdiagnozowania i leczenia. Jak w takim razie możemy zrozumieć i zaradzić tym zjawiskom?
Otyłość a niedożywienie: złożoność problemu
Zjawiska otyłości i niedożywienia często wydają się oddzielne, lecz w rzeczywistości są ze sobą silnie związane, zwłaszcza w przypadku osób starszych. Często seniorzy, mimo znaczącego przyrostu masy ciała, nie zdają sobie sprawy, że ich dieta nie jest wystarczająco zrównoważona. Jak podkreśla dietetyk Baszar El-Helou, zalewają nas nie tylko kalorie, lecz także pustki w diecie, które prowadzą do niedoborów składników odżywczych. W miarę jak starzejemy się, mogą nastąpić zmiany w odczuwaniu smaku, apetytu czy pragnienia, co wpływa na nasz wybór żywności. Ponadto, problemy zdrowotne mogą ograniczać zdolność do przygotowywania posiłków, prowadząc do wyboru żywności łatwiejszej w obróbce, a często mniej wartościowej.
Statystyki dotyczące otyłości i niedożywienia w Europie
Z danych Eurostatu wynika, że największy odsetek osób z nadwagą w Unii Europejskiej występuje w grupach wiekowych 65-74 lata, a wynosi on 63,6%. Wśród osób starszych poziom ten sięga 57,7%, co jest przerażająco wyższe niż w przypadku młodszych pokoleń. Co więcej, tam gdzie otyłość staje się zjadliwym problemem, niedożywienie charakteryzuje się wzrostem ryzyka, szczególnie po 75. roku życia. Można je wywoływać różnorodne czynniki — od nowotworów po problemy psychiczne i społeczne, takie jak samotność. W jednym na cztery przypadki, przyczyna niedożywienia pozostaje niejasna, co podkreśla potrzebę głębszej analizy problemu.
Zmiany fizjologiczne i ich wpływ na odżywianie
Wraz z wiekiem obserwuje się szereg zmian fizjologicznych, które mogą wpływać na odżywianie seniorów. Zmiany te obejmują m.in. spadek masy mięśniowej, co prowadzi do zmniejszenia zapotrzebowania energetycznego. W rezultacie wielu starszych ludzi podejmuje decyzję o ograniczeniu aktywności fizycznej, co tylko pogłębia problem. Dietetyk zauważa, że seniorzy, kierując się niższą energią, często wybierają żywność przetworzoną, bogatą w kalorie, ale ubogą w składniki odżywcze. Takie podejście prowadzi do sytuacji, gdzie zyskują na wadze, ale ponoszą koszty w postaci niedoborów.
Niekorzystne nawyki żywieniowe wśród seniorów
W polskim kontekście najbardziej niepokojące są nawyki żywieniowe seniorów, które często obejmują nadmierną konsumpcję cukrów prostych oraz tłuszczów zwierzęcych, jednocześnie z ograniczonego dostępu do warzyw, owoców oraz produktów bogatych w błonnik. Zmiany te mogą wynikać z uwarunkowań zdrowotnych, czy też ograniczeń finansowych, co prowadzi do monotonnego sposobu odżywiania, który z kolei może przekładać się na poważne konsekwencje zdrowotne. Jak wskazuje Światowa Organizacja Zdrowia, otyłość jest czynnikiem ryzyka dla około 200 jednostek chorobowych, a co roku prowadzi do śmierci 2,5-2,7 miliona osób na świecie.
Inicjatywy poprawiające sytuację żywieniową
W odpowiedzi na te wyzwania powstały inicjatywy mające na celu poprawę jakości życia seniorów, takie jak Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej w ramach Narodowego Programu Zdrowia na lata 2021-2025. Eksperci opracowali model żywienia, zwany Talerzem Zdrowego Żywienia, który ma na celu pomóc starszym osobom w podejmowaniu lepszych decyzji żywieniowych. Zalecenia te są opatrzone praktycznymi wskazówkami oraz wizualizacjami, co ułatwia ich zrozumienie.
Edukacja, odpowiednia opieka, oraz utrzymanie kontaktów społecznych są kluczowe w walce z problemami żywieniowymi wśród seniorów. Aktywność społeczna, jak na przykład uczestnictwo w klubach seniora czy programach wsparcia, może znacząco pomóc w walce z poczuciem osamotnienia oraz w zapewnieniu odpowiednich zasobów do przygotowywania pożywnych posiłków. Konieczne jest również zapewnienie, aby osoby starsze mogły samodzielnie poradzić sobie z zakupami oraz przygotowaniem posiłków, co w dłuższej perspektywie może pomóc zarówno w uniknięciu problemów z nadwagą, jak i w poprawie jakości ich życia.
Podsumowanie
Zrozumienie złożonego problemu otyłości i niedożywienia wśród seniorów jest kluczowym krokiem w przeciwdziałaniu tym zjawiskom. Różnorodność czynników wpływających na dietę osób starszych, od zmian fizjologicznych po aspekty społeczne, wymaga holistycznego podejścia do zdrowia tej grupy wiekowej. Wzmacnianie edukacji żywieniowej oraz dbanie o relacje społeczne są niezbędne, aby poprawić jakość życia osób starszych i pomóc im w zachowaniu zdrowia oraz dobrego samopoczucia. Działania te są nie tylko konieczne, ale i niezwykle ważne w kontekście starzejącego się społeczeństwa.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
