W najnowszym wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) potwierdzono stanowisko Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych (UODO), zgodnie z którym wymóg podania imienia i nazwiska pasażera autobusu w obecności innych podróżnych stanowi naruszenie przepisów o ochronie danych osobowych. Tym samym uchylono wcześniejszy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA), który uznał, że tego rodzaju działanie nie narusza unijnych regulacji RODO. Decyzja ta może mieć daleko idące konsekwencje dla przewoźników, którzy weryfikują tożsamość pasażerów podczas kontroli biletów.
Skarga pasażera i interwencja UODO
Sprawa miała swój początek, gdy pasażer jednego z autobusów skarżył się, że kierowca odmówił uznania jego biletu elektronicznego bez podania na głos imienia i nazwiska. Sytuacja ta doprowadziła do ujawnienia danych osobowych podróżnego wobec innych pasażerów, co wzbudziło wątpliwości dotyczące zgodności z regulacjami o ochronie prywatności.
Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych przeprowadził stosowne postępowanie i potwierdził, że przewoźnik gromadził dane osobowe już w momencie zakupu biletu online. Następnie kierowca wykorzystywał te informacje do weryfikacji pasażerów, wymagając ich podania w obecności innych podróżnych. UODO uznał takie działanie za niezgodne z art. 5 ust. 1 lit. f oraz art. 6 ust. 1 lit. b RODO, co skutkowało wydaniem oficjalnego upomnienia dla przewoźnika.
Wojewódzki Sąd Administracyjny unieważnia decyzję UODO
Przewoźnik nie zgodził się z decyzją Prezesa UODO i zaskarżył sprawę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, który przychylił się do argumentacji przewoźnika. WSA uznał, że wymaganie podania imienia i nazwiska pasażerów nie stanowi przetwarzania danych w rozumieniu RODO, ponieważ nie dochodziło do ujawnienia całego zbioru danych, a jedynie do weryfikacji uprawnienia do przejazdu. Zdaniem sądu ewentualne naruszenie prywatności powinno być dochodzone w postępowaniu cywilnym, a nie przez interwencję organu administracyjnego.
Naczelny Sąd Administracyjny potwierdza stanowisko UODO
Na decyzję WSA zareagował Prezes UODO, składając skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego. NSA w wyroku z dnia 11 lutego 2025 r. (sygn. III OSK 6134/21) uznał argumentację UODO za zasadną i przychylił się do stanowiska, że wymaganie od pasażerów podawania swoich danych w obecności innych stanowi przetwarzanie danych osobowych. Kluczowym aspektem było to, że przewoźnik posiadał już zebrane dane, a kierowca, jako jego przedstawiciel, korzystał z tego zbioru. Takie działanie NSA uznał za naruszenie zasad ochrony danych osobowych.
Skutki orzeczenia NSA dla przewoźników i pasażerów
Decyzja Naczelnego Sądu Administracyjnego ma kluczowe znaczenie dla funkcjonowania firm przewozowych i sposobu, w jaki weryfikują one bilety pasażerów. Przewoźnicy będą musieli dostosować swoje procedury tak, aby nie wymuszać ujawniania danych osobowych w sposób naruszający prywatność podróżnych. W praktyce może to oznaczać konieczność wprowadzenia alternatywnych metod weryfikacji, takich jak cyfrowe systemy sprawdzania biletów, które nie wymagają głośnego podawania danych.
Orzeczenie NSA pokazuje również, że RODO nie jest jedynie teoretycznym zbiorem przepisów, ale realnym narzędziem ochrony prywatności, którego naruszenie może prowadzić do konsekwencji prawnych. W przyszłości przewoźnicy i inne podmioty przetwarzające dane osobowe powinny zwracać większą uwagę na zgodność swoich praktyk z regulacjami ochrony danych, aby uniknąć podobnych problemów prawnych.
Podsumowując, wyrok NSA stanowi ważny precedens w zakresie interpretacji RODO w kontekście kontroli biletów i pokazuje, że ochrona danych osobowych ma zastosowanie nawet w codziennych sytuacjach życia publicznego.
