Wprowadzenie do Europejskiego Aktu o Wolności Mediów: Klucz do Niezależności i Pluralizmu
8 sierpnia bieżącego roku we wszystkich krajach członkowskich Unii Europejskiej zacznie obowiązywać Europejski Akt o Wolności Mediów (EMFA). Przepisy zawarte w tym akcie mają na celu ochronę pluralizmu oraz niezależności mediów w Europie, które w ostatnich latach stały się obiektem licznych zagrożeń. Jak pokazuje najnowszy raport Komisji Europejskiej dotyczący praworządności, istnieje wiele obszarów, które wymagają intensywnych działań w celu zapewnienia wolności mediów, a Parlament Europejski podkreśla potrzebę wzmocnienia ochrony dziennikarzy.
Geneza Aktu o Wolności Mediów i Jego Cele
Europejski Akt o Wolności Mediów stanowi fundamentalne prawo na poziomie europejskim, mające na celu zapewnienie odpowiednich warunków dla działania mediów. Ma on zapewnić, że będą one mogły działać w sposób wolny, niezależny oraz transparentny, co jest niezbędne, aby obywatele mogli zrozumieć, kto jest właścicielem poszczególnych wydawców oraz w jakim stanie się oni znajdują. Ważnym aspektem tego aktu jest również promowanie różnorodności w krajobrazie medialnym, aby uniknąć sytuacji, w której wszelkie informacje byłyby uzależnione od władzy, a kontent byłby dostarczany wyłącznie przez niezależne media.
Sabine Verheyen, wiceprzewodnicząca Parlamentu Europejskiego, jasno stwierdza, że niezależność mediów to kluczowy element demokratycznego społeczeństwa, które powinno mieć możliwość wyrażania różnorodnych opinii.
Zobowiązania Państw Członkowskich i Wdrożenie Nowych Zasad
Na mocy aktów przyjętych w ubiegłym roku, państwa członkowskie zobowiązują się do zachowania niezależności mediów oraz zakazują wszelkich form ingerencji w decyzje redakcyjne. Nowe przepisy mają również na celu ochronę dziennikarzy przed koniecznością ujawniania źródeł ich informacji oraz przed stosowaniem oprogramowania szpiegującego. Każdy serwis medialny, niezależnie od swojej wielkości, będzie zobowiązany do publikowania informacji o swoich właścicielach w krajowych bazach danych, co ma wzmocnić przejrzystość w branży mediowej.
Również media przyjmujące państwowe wsparcie finansowe będą musiały ujawniać swoje przychody z reklam oraz finansowania ze stron trzecich, w tym spoza Unii Europejskiej. Za realizację oraz koordynację wdrożenia przepisów będzie odpowiadać Europejska Rada ds. Usług Medialnych, która ma pełnić rolę doradczą dla Komisji Europejskiej, zapewniając fachową wiedzę z zakresu regulacji mediów.
Wolność i Pluralizm Mediów jako Kluczowe Wartości
Komisja Europejska w swoim sprawozdaniu wyraźnie podkreśla, że wolność i pluralizm mediów są niezbędne dla funkcjonowania demokratycznego społeczeństwa i zapewnienia rozliczalności władz. Kraje członkowskie podejmują działania mające na celu dostosowanie swoich przepisów do nowego prawa EMFA, lecz jak wskazuje komisja, wymagana jest kontynuacja reform w celu zapewnienia bezpieczeństwa dziennikarzy oraz poprawy warunków pracy dla mediów publicznych.
Jednak nadal występują istotne wyzwania, które wymagają akcji na poziomie krajowym. Jednym z największych zagrożeń dla wolności mediów jest koncentracja właścicielska oraz brak transparentności dotyczący struktur własności mediów. Coraz silniejsze tendencje autokratyczne w niektórych krajach członkowskich wpływają na niezależność mediów, a także ograniczają ich rolę jako innego pilota w demokratycznym systemie.
Prawne Ramy Ochrony Dziennikarzy i Niezależnych Mediów
Propozycje dotyczące jednolitych przepisów prawnych przewidują wprowadzenie w polityce karnej okoliczności obciążających w przypadku przestępstw popełnionych wobec dziennikarzy, co jest szczególnie istotne w kontekście ich działalności zawodowej. Kluczowe jest również utworzenie specjalnego funduszu Unii Europejskiej na rzecz wolności mediów, który wspierałby niezależne dziennikarstwo oraz lokalne media.
W kontekście Polski Komisja Europejska zauważa, że planowane reformy w zakresie prawa medialnego mają na celu rozwianie obaw dotyczących bezstronności oraz niezależności organów regulacyjnych. Choć poczyniono pewne postępy, wciąż istnieją znaczące wyzwania związane z finansowaniem mediów oraz ochroną dziennikarzy.
Wnioski i Przyszłość Mediów w Europie
Obecność oznak woli politycznej, aby wdrożyć Europejski Akt o Wolności Mediów oraz uczyć się na podstawie doświadczeń z innych krajów, jest pozytywnym wskaźnikiem. Jednak wyzwania związane z różnorodnością oraz niezależnością mediów wciąż pozostają na pierwszym planie. Istotne będzie monitorowanie procesów wdrażania nowych przepisów w poszczególnych krajach oraz ich wpływu na wolność prasy i dziennikarzy w Europie.
Media w demokratycznym społeczeństwie pełnią rolę czwórki władzy, jednocześnie sprawując kontrolę i nadzór nad działaniami rządu. Przy zapewnieniu odpowiednich warunków działania, mogą one stać się jeszcze silniejszym głosem obywateli, który wpływa na kierunek podejmowanych decyzji i kształtowanie przestrzeni publicznej.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
