Transformacja w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym: Kluczowe wyzwania i przyszłość MŚP w Polsce
W miarę upływu czasu, coraz bardziej dostrzegamy znaczenie gospodarki o obiegu zamkniętym (GOZ) jako istotnego elementu zrównoważonego rozwoju. Do 2030 roku planuje się, że co czwarty surowiec pochodzić będzie z recyklingu i ponownego wykorzystania, co w Polsce wymaga z kolei stworzenia nowej, międzysektorowej Mapy Drogowej dla gospodarki cyrkularnej. W trakcie Polish Circular Forum eksperci podkreślali, że obecny dokument staje się coraz bardziej przestarzały i wymaga pilnej aktualizacji. Małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP), które są trzonem polskiej gospodarki, mają szczególne trudności w adaptacji do nowych realiów, co definiuje ich przyszłość.
Wyzwania dla małych i średnich przedsiębiorstw
MŚP pełnią kluczową rolę w transformacji ku gospodarce obiegu zamkniętego. To właśnie one stają w obliczu największych wyzwań związanych z taką zmianą. Jak wskazuje Agnieszka Zdanowicz, wiceprezes Klastra Gospodarki Cyrkularnej i Recyklingu, zaledwie 3–3,5 proc. firm z tego sektora jest świadomych i przygotowanych na transformację. To zdecydowanie niski odsetek, który sygnalizuje pilną potrzebę wsparcia w zakresie finansowania i przystosowania do zmieniającego się prawa.
Małe i średnie przedsiębiorstwa z reguły obawiają się podejmowania ryzykownych decyzji inwestycyjnych, co w obliczu nieprzewidywalnych zmian legislacyjnych i rynkowych staje się jeszcze większym problemem. Zmiana modelu biznesowego na cyrkularny wymaga znacznych nakładów na nowe technologie oraz infrastrukturę recyklingową. Aby umożliwić firmom MŚP przejście na ten model, niezbędne są jasne przepisy, które będą wzmacniać pozytywne zmiany w branży.
Brak regulacji i edukacji w kontekście gospodarki cyrkularnej
Jednym z kluczowych wyzwań, przed którymi stoi sektor MŚP, jest brak jednolitych definicji i standardów dotyczących produktów cyrkularnych. Wiele przedsiębiorstw nie posiada dostatecznej wiedzy na temat zasad gospodarowania surowcami wtórnymi. Wiadomo, że kwestie związane z ekoprojektowaniem czy budowaniem cyrkularnych ekosystemów nie są wystarczająco poruszane w aktualnej Mapie Drogowej, co prowadzi do luki inwestycyjnej.
Wyniki badań przeprowadzonych przez Klaster Gospodarki Cyrkularnej wskazują, że świadomość na temat gospodarki cyrkularnej wśród właścicieli MŚP oscyluje na niskim poziomie – średnia w skali 1–5 wynosi zaledwie 3.6 pkt. To dowód na to, jak ważne jest prowadzenie działań edukacyjnych oraz prace nad nowymi regulacjami prawnymi, które pozwolą na realizację celów i rozwoju kultury cyrkularnej.
Przykłady nowych regulacji i przepisów
Transformacja w zakresie GOZ nie będzie skuteczna bez wsparcia ze strony legislacji. Na poziomie Unii Europejskiej podejmowane są już konkretne kroki, które mają na celu wprowadzenie regulacji dotyczących gospodarki obiegu zamkniętego. Przykładem może być rozporządzenie PPWR dotyczące opakowań, które zakłada zmniejszenie ilości odpadów oraz wprowadzenie norm recyklingowych.
Pomimo tej tendencji, lokalne MŚP pozostają w tyle w kontekście przystosowania się do nowych wymagań. W związku z tym, niezbędne jest stworzenie nowej Mapy Drogowej dla GOZ, która będzie jasno określać kroki, jakie muszą podjąć się poszczególne podmioty, w tym administracja, przemysł oraz konsumenci.
Podsumowanie
Gospodarka o obiegu zamkniętym staje się nie tylko wizją przyszłości, ale także koniecznością, z którą muszą się zmierzyć polskie małe i średnie przedsiębiorstwa. W obliczu zmian klimatycznych, rosnących kosztów surowców oraz zmieniających się przepisów, MŚP potrzebują właściwego wsparcia nie tylko ze strony rządu, ale również w zakresie dostępu do informacji i edukacji. To kluczowe, aby wszystkie interesariusze mogli wspierać działania na rzecz zrównoważonego rozwoju i cyrkularności gospodarki. Kluczowym krokiem w tym kierunku jest opracowanie nowoczesnej strategii, usystematyzowanej na poziomie krajowym i unijnym, która uwzględni potrzeby małych i średnich przedsiębiorstw oraz pomoże im w adaptacji do nadchodzących wyzwań.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
