Mobbing na uczelniach wyższych – rosnący problem w polskim środowisku akademickim
W ostatnich latach temat mobbingu na polskich uczelniach wyższych stał się przedmiotem intensywnej debaty społecznej oraz działań instytucjonalnych. Z badań przeprowadzonych przez „Mapę mobbingu na uczelniach” wynika, że aż 63,5 proc. pracowników akademickich miało do czynienia z tym zjawiskiem, co alarmuje i wskazuje na potrzebę podjęcia zdecydowanych kroków w celu jego ograniczenia. Również badania Niezależnego Związku Studentów pokazują, że 55 proc. studentów i absolwentów doświadczyło mobbingu, było jego świadkiem lub znało osoby, które były ofiarami nadużyć ze strony pracowników uczelni.
Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego (MNiSW) dostrzega ten poważny problem i podejmuje różne inicjatywy, które mają na celu przeciwdziałanie mobbingowi i dyskryminacji w środowisku akademickim. Jedną z takich inicjatyw jest projekt „Bezpieczna Uczelnia”, realizowany przez Uniwersytet Warszawski, który zakłada finansowanie działań mających na celu wyeliminowanie niepożądanych zachowań na uczelniach. W ramach tego projektu ogłoszono konkurs, którego celem jest identyfikacja najlepszych praktyk antydyskryminacyjnych oraz antymobbingowych, a także stworzenie przestrzeni sprzyjającej dobrostanowi psychologicznemu wszystkich członków społeczności akademickiej.
Warto zaznaczyć, że 2025 rok przyniesie powołanie zespołu, który będzie zajmował się problematyką mobbingu oraz dyskryminacji. Jego zadaniem będzie nie tylko wypracowanie zalecenie legislacyjnych, ale także identyfikacja skutecznych praktyk oraz wsparcie instytucji w ich wdrażaniu. Zespół ten ma za zadanie wprowadzenie konkretnych rozwiązań, które z jednej strony będą dostosowane do specyfiki różnych uczelni, z drugiej zaś – umożliwią osobom dotkniętym mobbingiem zgłoszenie incydentów w sposób komfortowy i bezpieczny.
Inicjatywy przeciw mobbingowi
W kontekście działań podejmowanych przez MNiSW, szczególnie istotny jest projekt „Uczelnia – przestrzeń bezpieczna od mobbingu i dyskryminacji”. Realizowany on będzie od 2024 do końca 2026 roku i zaangażuje uczelnie z całego kraju. Inicjatywa ma na celu diagnozę istniejących dobrych praktyk w zakresie przeciwdziałania mobbingowi oraz identyfikację uczelni, które efektywnie radzą sobie z tym problemem. Kluczowym aspektem projektu będzie nie tylko analiza polityk antymobbingowych, ale także określenie ryzyka występowania mobbingu, co powinno przyczynić się do lepszego zrozumienia skali tego zjawiska.
Należy podkreślić, że w pierwszym etapie projektu uczelnie będą miały szansę na określenie swojej polityki oraz procedur w zakresie przeciwdziałania mobbingowi i dyskryminacji. To istotny krok w stronę transparentności, który umożliwi pracownikom oraz studentom zgłaszanie problemów w sposób zorganizowany i formalny, co jest kluczowe dla ich bezpieczeństwa w środowisku akademickim.
Konkurs na najlepsze praktyki
Projekt „Bezpieczna Uczelnia” wprowadza również konkurs, który skierowany jest do wszystkich uczelni w Polsce – zarówno publicznych, jak i niepublicznych. Jego celem jest nie tylko propagowanie wiedzy na temat przeciwdziałania mobbingowi, ale również ocena i poprawa istniejących rozwiązań. Udział w konkursie daje uczelniom szansę na zaprezentowanie efektywnych działań podejmowanych w celu zwalczania mobbingu oraz dyskryminacji.
Warto zaznaczyć, że zgłoszenia do konkursu będą oceniane przez komitet monitorujący, który weźmie pod uwagę innowacyjność przedstawionych rozwiązań, zaangażowanie społeczności akademickiej oraz praktyczność pomysłów, które można zaadoptować w innych instytucjach. Jest to doskonała okazja dla uczelni, aby pochwalić się swoimi osiągnięciami, ale też skonfrontować swoje działania z innymi uczelniami, które borykają się z podobnymi problemami.
Skala problemu i jego konsekwencje
Zarówno raporty z badań przeprowadzonych przez Fundację Science Watch, jak i inne analizy pokazują, że problem mobbingu na uczelniach jest znacznie szerszy, niż mogłoby się wydawać. W 2019 roku ankieta przeprowadzona wśród pracowników naukowych wykazała, że 65 proc. badanych doświadczyło mobbingu ze strony przełożonych, a 35 proc. odnotowało podobne sytuacje w relacjach z kolegami. Z kolei w 2021 roku raport analizujący sytuację wśród studentów i absolwentów wskazał, że 40 proc. badanych miało styczność z mobbingiem, co w kontekście wynoszącej 1,6 tys. uczestników badania stanowi alarmujący sygnał dla wszystkich osób związanych z edukacją wyższą.
Wnioski i perspektywy na przyszłość
Podsumowując, problem mobbingu i dyskryminacji na polskich uczelniach jest palącą sprawą, którą należy traktować poważnie. Przemoc psychiczna w środowisku akademickim ma daleko idące konsekwencje nie tylko dla tych, którzy ją doświadczają, ale również dla całego środowiska edukacyjnego. Dlatego niezbędne jest podjęcie działań mających na celu wprowadzenie skutecznych mechanizmów, które pozwolą na stworzenie bezpiecznej i wspierającej przestrzeni dla wszystkich studentów, pracowników oraz wykładowców.
Wspólne działania uczelni, organizacji studenckich oraz instytucji rządowych mają szansę zbudować fundamenty zmiany, które pozwolą na wyeliminowanie mobbingu oraz dyskryminacji z życia akademickiego. Kluczową rolę w tym procesie odgrywa edukacja, świadomość i zaangażowanie całej społeczności akademickiej, które mogą przyczynić się do budowy atmosfery wzajemnego szacunku oraz współpracy w miejsce niezdrowej rywalizacji i konfliktów. Czas na konkretne kroki – aby każda osoba studencka i pracownicza mogła czuć się w swoim środowisku bezpiecznie i szanowanie.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
