Zarządzanie wymogami środowiskowymi: wyzwanie czy przewaga konkurencyjna?
W dzisiejszym świecie, gdzie rosnące wymogi środowiskowe i zmiany dotyczące sprawozdawczości stają się rzeczywistością dla wielu przedsiębiorstw, zarządzanie tymi aspektami stało się kluczowym zadaniem. Firmy, które potrafią odpowiednio dostosować swoje procesy do nowych regulacji, mogą zyskać nie tylko na koszcie, ale także budować przewagę konkurencyjną. Należy jednak pamiętać, że aby to osiągnąć, konieczne jest staranne planowanie i organizacja procesów wewnętrznych.
Zewnętrzne wymogi a wewnętrzne procesy
Obecnie przedsiębiorcy muszą zmagać się z wieloma wymogami zewnętrznymi, które nakładają przepisy prawne. Jak zauważył Piotr Grodkiewicz, dyrektor Działu Recyklingu i Zrównoważonego Rozwoju w Eko Cykl, ogromna ilość nowych regulacji, takich jak zasady związane z rozszerzoną odpowiedzialnością producenta czy dyrektywą ograniczającą jednorazowe tworzywa sztuczne, stawia przed firmami poważne wyzwania. Praktyczne dostosowanie się do unijnego pakietu regulacji stało się nieodzowne, żeby uniknąć sankcji i spełnić wymogi prawne.
Brak centralnego nadzoru jako problem
Jednym z poważniejszych problemów, z jakimi zmagają się przedsiębiorcy, jest brak wyznaczonego „właściciela” procesów związanych z zarządzaniem środowiskowym. Często różne działy w firmach pracują w izolacji, co prowadzi do chaosu w sprawozdawczości dotyczącej obowiązków środowiskowych. Brak centralnego nadzoru sprawia, że wiele przedsiębiorstw gubi się w skomplikowanej sieci obowiązków. Formalne terminy i zasady mają kluczowe znaczenie dla spełniania wymogów ustawowych.
Wymogi środowiskowe a konkurencyjność
Wielu przedsiębiorców postrzega wymogi środowiskowe jako uciążliwy obowiązek, co często prowadzi do nieefektywności ich wdrożenia. W miarę jak złożoność przepisów rośnie, często pojawia się potrzeba zatrudnienia specjalistów i doradców zewnętrznych, aby pomóc zrozumieć i implementować zawiłe regulacje. Jak podkreślił Grodkiewicz, przedsiębiorstwa, które zmapują swoje obowiązki i racjonalnie je wdrożą, będą w stanie osiągnąć znaczącą przewagę na rynku.
Terminy i zasady rozliczeń
Nie tylko przepisy są istotne, ale także terminy i zasady rozliczeń. Ustawa Prawo Ochrony Środowiska obliguje firmy korzystające ze środowiska do uiszczania opłat środowiskowych. Co roku stawki są aktualizowane, a przedsiębiorstwa muszą je uwzględniać w swoich kalkulacjach. Dla przykładu, w 2024 roku górna stawka za gazy wprowadzane do powietrza wynosiła 512,23 zł za kilogram, a już w 2025 roku wzrosła do 570,62 zł. Podobne tendencje dotyczą opłat za składowanie odpadów.
*Weryfikacja i raportowanie
Przedsiębiorstwa mają obowiązek dostarczenia wykazu dotyczącego korzystania ze środowiska do 31 marca za rok poprzedni. Ustawa przewiduje jednak pewne uproszczenia dla najmniejszych emitentów. Firmy, których roczne należności nie przekraczają 800 zł, są zwolnione z obowiązku uiszczania opłat. Dzięki raportowaniu danych o emisjach do krajowej bazy KOBiZE staje się możliwa weryfikacja sprawozdań, co dodatkowo ułatwia przedsiębiorcom dostosowywanie się do wymogów.
Premiowanie efektywności energetycznej
Kolejnym ważnym aspektem jest zrozumienie, że korzystanie ze środowiska nie sprowadza się tylko do pobierania zasobów, ale również do emitowania szkodliwych substancji. Przedsiębiorcy przekraczający określony poziom emisji muszą złożyć sprawozdanie i uiścić odpowiednią opłatę. Jak podkreśla Tomasz Chruszczow, inwestowanie w efektywność ekologiczną może się opłacać, gdyż firmy, które terminowo regulują swoje zobowiązania, mogą starać się o umorzenie odsetek.
Historia polskiego systemu opłat środowiskowych
Polski system opłat środowiskowych jest jednym z najstarszych w Europie, posiadającym swoje korzenie w 1989 roku. Środki z tych opłat mają na celu zasilenie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a także wojewódzkich funduszy, które finansują rozwój infrastruktury, modernizację ciepłowni, poprawę jakości powietrza oraz gospodarkę wodno-ściekową.
Nowe technologie i fundusze dla przedsiębiorców
W 2024 roku NFOŚiGW zainwestował 13,5 miliarda złotych w projekty poprawiające jakość naszych czasów, jakie dotyczą efektów ekologicznych oraz efektywności energetycznej. Firmy mogą korzystać z preferencyjnych pożyczek na inwestycje, które przyczyniają się do zmniejszenia ich negatywnego wpływu na środowisko. Fundusze te są również istotne dla samorządów, poprawiając jakość usług publicznych.
Perspektywy na przyszłość
Z perspektywy przedsiębiorców niezwykle ważne jest, aby korzystać z dostępnych funduszy i narzędzi, które mogą pomóc w dostosowaniu się do wymogów środowiskowych. Równocześnie ci, którzy zainwestują w nowe technologie, mogą liczyć na długofalową korzyść. Możliwości finansowania oraz wsparcia ze strony państwa mogą okazać się kluczowe w walce o zrównoważony rozwój.
Przyszłość wymogów środowiskowych rodzi wiele wyzwań, ale także wyjątkową szansę dla przedsiębiorstw. Właściwe podejście do tematów związanych z ochroną środowiska i zrównoważonym rozwojem nie tylko przyczyni się do sukcesu firmy, ale także pozytywnie wpłynie na globalny stan naszej planety.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
