Stan psychiczny polskiej młodzieży a ich przyszłość zawodowa: Jak brak poczucia sprawczości wpływa na nową generację?
Współczesna polska młodzież staje przed wieloma wyzwaniami, które w istotny sposób kształtują ich przyszłość. Z danymi, które odkrywają ciemniejsze strony obecnej sytuacji, można odnotować, że ponad dwie trzecie uczniów traci głowę w obliczu trudności, w których się znajdują. Większość z nich nie ma pojęcia, jak poradzić sobie z presją, co przekłada się na ich ogólne poczucie sprawczości. Problemy te niejednokrotnie odbijają się na ich motywacji do nauki, a w przyszłości mogą negatywnie wpływać na podejście do pracy oraz relacji interpersonalnych. Jak zauważają eksperci, młodzi dorośli to grupa, która często zmienia miejsce pracy i podejmuje decyzje o usamodzielnieniu się oraz zakładania rodzin znacznie później niż ich poprzednicy.
Edukacja a umiejętności życiowe
W kontekście edukacji alarmujący jest fakt, że młodzież nie uczy się podejmowania długofalowych decyzji oraz radzenia sobie z niepowodzeniami. Tomasz Rowiński z Katedry Rachunkowości Menedżerskiej Szkoły Głównej Handlowej zwraca uwagę na to, że kluczowym problemem wśród młodego pokolenia jest trudność w budowaniu relacji oraz radzeniu sobie z frustracją. Z jednej strony, młodzież nie widzi sensu w swojej pracy i nie czuje, że wnosi coś istotnego do otaczającego ją świata, z drugiej – młode osoby w jeszcze mniejszym stopniu zdają sobie sprawę z potrzeby finansowej niezależności. W momencie, kiedy podejmują decyzję o usamodzielnieniu się, mają już około 30 lat, co jest znacznie później niż w przypadku wcześniejszych pokoleń.
Mieszkanie z rodzicami a niezależność finansowa
Dane Eurostatu z 2024 roku pokazują, że średni wiek opuszczania rodzinnego domu przez młodych Polaków wynosi 26,7 lat. To wynik tylko nieznacznie wyższy niż średnia w Unii Europejskiej. Co więcej, zaledwie 35% osób w przedziale wiekowym 25-29 lat ma możliwość samodzielnego życia. W Polsce ponad 65% tej grupy wciąż polega na dochodach gospodarstwa domowego rodziców. To zjawisko jest dostrzegane również w krajach takich jak Chorwacja, Słowacja, Włochy, Hiszpania, Grecja oraz Irlandia, gdzie 80% młodych ludzi między 16 a 29 rokiem życia pozostaje zależnych od swoich rodziców.
Wiek zawierania małżeństw i zmiany w postawach młodych ludzi
Z raportów Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że w 2024 roku mężczyźni zawierają małżeństwa w wieku średnio 32 lat, a kobiety 29,8 lat. Warto zauważyć, że to o pięć do sześciu lat więcej niż w roku 2000. Tomasz Rowiński zauważa, że istnieją różne opinie na temat tej sytuacji. Młodzi ludzie nie tylko nie mają wystarczających środków finansowych na zakup domu, ale także nie wykazują zainteresowania w kierunku zakupu nieruchomości czy rozpoczynania związków rodzinnych oraz trwałych relacji. Możliwość życia w niepewności może wydawać się dla nich bardziej komfortowa niż podejmowanie jednoznacznych decyzji.
Rola edukacji w kształtowaniu umiejętności
W kontekście tych problemów, edukacja w Polsce dostrzega potrzebę przywrócenia naczelną rolę w kształtowaniu umiejętności radzenia sobie z porażkami. Rowiński zauważa, że „pozytywne frustrowanie ucznia”, mechanizm wspierający młodych ludzi w pokonywaniu przeszkód, zniknęło z systemu edukacji. Bez wskazówek do pokonywania trudności, uczniowie nie uczą się także, jak zinterpretować swoje porażki jako szansę do rozwoju. Zlikwidowanie prac domowych, które mogłyby motywować do dalszej pracy i zaangażowania, pokazuje, jak bardzo system się zmienił.
Frustracja i jej znaczenie w rozwoju
Frustracja, choć negatywna na pierwszy rzut oka, jest nieodzownym elementem w procesie wychowawczym. Umożliwia ona dzieciom naukę radzenia sobie z niepowodzeniami oraz rozwijanie odporności psychicznej. Z raportu „Młode głowy” przygotowanego przez Fundację Unaweza wynika, że duża część młodzieży cechuje się niskim poczuciem sprawczości; większość młodych ludzi w sytuacjach problemowych nie znajduje rozwiązań. To zjawisko ma swoje odzwierciedlenie w niskim poczuciu własnej wartości oraz w trudności radzenia sobie z wymaganiami stawianymi przez system edukacji.
Wyzwania zawodowe po zakończeniu edukacji
Problemy z poczuciem sprawczości, które ujawniają się już w etapie edukacyjnym, mają ogromne konsekwencje w życiu zawodowym. Wspólnie z innymi czynnikami mogą prowadzić do niezdolności młodych pracowników do efektywnego radzenia sobie ze stresującymi sytuacjami w miejscu pracy. Rowiński zwraca uwagę na szczególne wyzwania, przed jakimi stają młodzi pracownicy w korporacjach, gdzie środowisko pracy bywa bardziej wymagające niż w mniejszych firmach.
Potrzeba feedbacku i pozytywnej motywacji
Młodzież potrzebuje nauczyć się, jak ważny jest proces feedbacku. Istotne jest, aby młodzi ludzie wiedzieli, że niepowodzenie nie jest końcem, a każda porażka może być postrzegana jako krok do przodu. Dzisiejsze pokolenie musi zrozumieć, że mają wpływ na to, jakie osiągają wyniki. Wymaga to otwartości i gotowości do podejmowania ryzyka.
Rotacja w miejscu pracy – wyniki badań
Z danych z raportu LiveCareer wynika, że osoby w wieku do 25 lat są najbardziej skłonne do zmiany pracy. Aż 41% tych, którzy zmieniają pracę, robi to co 1-2 lata, a 17% zmienia ją nawet co kilka miesięcy. Frustracja związana z pracą, często spowodowana nieodpowiednimi warunkami, jest głównym motywatorem do rezygnacji z zatrudnienia. Wśród młodych pracowników ten odsetek wynosi aż 53%.
Podsumowanie
Sytuacja młodzieży w Polsce jest złożona. Zrozumienie, w jaki sposób braki w edukacji wpływają na ich przyszłość, może pomóc w stworzeniu lepszego systemu, który nie tylko uczy umiejętności zawodowych, ale przede wszystkim kształtuje charakter i umiejętność radzenia sobie z wyzwaniami. Uczniowie potrzebują wsparcia, aby zrozumieć swoje emocje i nauczyć się efektywnie radzić sobie w zmieniającym się świecie. Obszar, w którym można osiągnąć największe zmiany, to edukacja, której celem powinno być kształtowanie odpowiedzialnych i samodzielnych dorosłych.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
