Jak walczyć z greenwashingiem? Kluczowe zagadnienia dotyczące promocji proekologicznych praktyk
W obliczu rosnącej świadomości ekologicznej społeczeństwa, zjawisko greenwashingu, czyli działania mające na celu wprowadzenie konsumentów w błąd co do rzeczywistego wpływu produktów na środowisko, staje się coraz bardziej palącym problemem. Z danych Komisji Europejskiej wynika, że aż 80% sklepów internetowych i reklam zawiera informacje na temat wpływu produktów na środowisko, przy czym ponad połowa tych deklaracji jest niepełna lub wprowadzająca w błąd. Z tego powodu konieczne staje się wdrażanie skutecznych regulacji, które doskonale będą chronić zarówno konsumentów, jak i podmioty działające zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju.
Zjawisko greenwashingu jest niezwykle szkodliwe, gdyż manipuluje postrzeganiem produktów przez konsumentów, zachęcając ich do wyborów, które nie są prawdziwie ekologicznymi. Magda Biernat-Kopczyńska, kierowniczka ds. regulacji w Rekopol, wskazuje, że aż 56% konsumentów w Unii Europejskiej spotkało się z przykładami wprowadzającymi w błąd praktyk rynkowych. To niepokojący wynik, pokazujący jak istotne jest, by konsumenci ustalili zasady wiarygodnych deklaracji ekologicznych.
Ekologiczne twierdzenia i ich wiarygodność
Wiele firm stosuje atrakcyjne slogany reklamowe, sugerujące, że ich produkty mają proekologiczne cechy. Przykłady, takie jak "T-shirt z butelek PET pochodzących z recyklingu", czy "opakowanie wykonane w 30 proc. z tworzyw sztucznych pochodzących z recyklingu" są często mylące. Badania unijne wskazują, że 42% ekologicznych deklaracji w reklamach można zaliczyć do greenwashingu. Konsumenci muszą zdawać sobie sprawę, że nie zawsze można ufać tego typu stwierdzeniom, a ich autentyczność często pozostaje niezweryfikowana.
Magda Biernat-Kopczyńska zwraca uwagę na trudności w identyfikacji prawdziwego pochodzenia materiałów. Twierdzenia, takie jak "opakowanie nadaje się do recyklingu", mogą być nieprecyzyjne lub po prostu wprowadzające w błąd, a konsumenci powinni być świadomi, że nie każda etykieta oznacza realne możliwości recyklingowe.
Przewodnik po greenwashingu
Właśnie na tę problematykę zwraca uwagę "Przewodnik po greenwashingu. Prawo. Konsument. Dobre praktyki", publikacja stworzona przez Rekopol oraz Kancelarię Maruszkin. Pod dokumentem znajduje się zalecenie, by konsumenci byli ostrożni w odniesieniu do firm, które ogłaszają swoje działania ekologiczne, opierając je jedynie na ogólnych lub nieprecyzyjnych informacjach. Często rozbudowane i patetyczne deklaracje mają na celu jedynie przyciągnięcie uwagi, podczas gdy rzeczywiste działania mogą nie pokrywać się z obietnicami.
Magda Biernat-Kopczyńska zauważa, że greenwashing wpływa nie tylko na konsumentów, ale także na branże, w których te nieuczciwe praktyki są stosowane. Manipulowanie informacjami ekologicznymi może prowadzić do sytuacji, w której firmy rzetelnie wdrażające zrównoważone rozwiązania mają mniejsze zyski porównując do swoich nieuczciwych konkurentów.
Konsument jako agent zmiany
Z badania "EKObarometr" przeprowadzonego przez SW Research wynika, że aż co trzeci Polak potrafi zdefiniować greenwashing. Przynajmniej połowa badanych dostrzega także, że wiele współczesnych reklam nadużywa tematów proekologicznych, a ponad 60% konsumentów uważa, że hasła ekologiczne są wykorzystywane głównie w celach marketingowych, a nie prawdziwej troski o środowisko. Także niezbędne jest, by konsumenci stali się bardziej świadomi, analizując dekretacje ekologiczne firm i wymagając więcej transparentności w działaniach ich producentów.
Co robi Unia Europejska?
Unia Europejska podejmuje działania w walce z greenwashingiem, wprowadzając między innymi Dyrektywę ECGD, która zakazuje wprowadzania w błąd konsumentów w zakresie rzeczywistych cech ekologicznych produktów. Wprowadzenie czarnej listy praktyk uważanych za nieuczciwe ma na celu ochronę konsumentów przed manipulacjami marketingowymi, a nowe regulacje będą wymuszać na firmach większą odpowiedzialność i przejrzystość w zakresie deklaracji ekologicznych.
W Polsce do 2024 roku przewiduje się przyjęcie regulacji, które nałożą na przedsiębiorców obowiązki weryfikacji ekologicznych twierdzeń przez niezależne jednostki akredytowane. Te zmiany mają na celu ograniczenie przypadków greenwashingu oraz wzmocnienie pozycji konsumentów, którzy oczekują autentycznych informacji o produktach.
Wnioski
Niezależnie od wprowadzanych regulacji na poziomie krajowym i unijnym, kluczowym aspektem pozostaje świadomość samych konsumentów. Ważne jest, aby każdy z nas potrafił rozpoznać manipulacyjne praktyki, które obfitują w dzisiejszym świecie marketingu. Dobrze przemyślane wybory i świadomi konsumenci są najskuteczniejszym narzędziem w walce o rzeczywistą zrównoważoną produkcję i konsumowanie – co w końcowym efekcie wpływa na naszą planetę.
Greenwashing to istotny problem dla naszej przyszłości. Wybierając produkty, które naprawdę dbają o środowisko, możemy wspierać marki, które podejmują rzetelne działania na rzecz naszej planety, a tym samym mitygować negatywne skutki greenwashingu.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
