Niezrównany kryzys apteczny w Polsce: Wykluczenie zdrowotne z powodu nowych regulacji
W ostatnich latach w Polsce miało miejsce zjawisko, które wstrząsnęło rynkiem farmaceutycznym oraz dostępnością leków dla obywateli. Od momentu wprowadzenia przepisów znanych jako "Apteka dla Aptekarza", na polskim rynku zamknięto ponad 2,2 tysiąca aptek, co ma bezpośredni wpływ na życie codzienne milionów Polaków. W chwili obecnej około 400 gmin w Polsce pozbawionych jest aptek, a trzech na pięciu Polaków zmuszonych jest podróżować do innych miejscowości, aby zakupić podstawowe leki. Powstała niepokojąca sytuacja, w której mieszkańcy są skazani na wykluczenie zdrowotne, z setkami tysięcy osób, które nie mają łatwego dostępu do niezbędnych medykamentów, co rodzi poważne konsekwencje zdrowotne i społeczne.
Skutki regulacji Apteka dla Aptekarza
Regulacje dotyczące Apteki dla Aptekarza, przyjęte w 2023 roku przez Naczelną Izbę Aptekarską, miały na celu wprowadzenie licznych ograniczeń w zakresie otwierania nowych aptek oraz utrzymania istniejących. Niestety, działania te były przeprowadzone bez jakiejkolwiek konsultacji społecznych, co nie tylko narusza zasady transparentności, ale również rodzi wątpliwości co do ich zgodności z oczekiwaniami i potrzebami społecznymi. Jak wskazuje Mariusz Kisiel, prezes Związku Aptek Franczyzowych, skala problemu staje się jasno widoczna, a regulacje te hamują rozwój rynku farmaceutycznego, wprowadzając niezdrowa konkurencję i pogłębiając kryzys dostępności aptek.
Na terenach wiejskich, gdzie aptek brakuje szczególnie dotkliwie, mieszkańcy muszą często pokonywać długie odległości do najbliższej apteki, co w praktyce oznacza utrudniony dostęp do podstawowych leków i usług farmaceutycznych. Przypadek gminy Perlejewo, gdzie Jakub Wierzbicki, wójt gminy, wskazuje na dramatyczny spadek liczby aptek, jest przykładem tego, jak nowe przepisy wpływają na lokalne społeczności.
Problemy globalne a lokalne realia
Przepisy teoretycznie miały chronić lokalny rynek przed przejęciami przez duże sieci, lecz w rzeczywistości doprowadziły do pogorszenia dostępności usług farmaceutycznych dla mieszkańców. Z szacunków wynika, że około 2 milionów Polaków mieszka w obszarach, gdzie dostęp do aptek jest mocno ograniczony. W trakcie pandemii COVID-19 oraz w obliczu starzejącego się społeczeństwa, problem ten nabrał dodatkowego znaczenia, gdyż osoby starsze i niesamodzielne często nie mają możliwości samodzielnego dotarcia do źródeł opieki zdrowotnej.
Analizując dane, można zauważyć, iż po wprowadzeniu przepisów Apteka dla Aptekarza liczba aptek w Polsce spadła do alarmującego poziomu – z ponad 13 tysięcy w 2017 roku, do około 11 360 w 2025 roku, co stanowi drastyczny spadek. W rezultacie w niektórych obszarach, mieszkańcy zmuszeni są przebywać nawet 100 kilometrów, aby dotrzeć do najbliższej apteki, co podkreśla konieczność zmiany przepisów oraz rewizji podejścia do polityki aptecznej w Polsce.
Apel o zmiany w legislacji
Sygnatariusze otwartego apelu do minister zdrowia przygotowanego przez Koalicję „Na pomoc niesamodzielnym” jasno wskazują na potrzebę zmiany piorytetów w legislacji dotyczącej rynku aptek. Ich wezwanie do podjęcia rzeczywistych, systemowych działań przeciwdziałających wykluczeniu zdrowotnemu opiera się na przekonaniu, że każdy Polak powinien mieć równy dostęp do aptek i leków, niezależnie od miejsca zamieszkania.
W dokumencie z dnia 14 kwietnia sygnatariusze postawili na pierwszym miejscu postulaty dotyczące wprowadzenia Apteki dla Pacjenta, co zdaniem przedstawicieli koalicji umożliwiłoby mieszkańcom terenów wiejskich łatwiejszy dostęp do leków oraz usług farmaceutycznych. Apel ten, podpisany przez 44 sygnatariuszy, w tym wójtów oraz przedstawicieli lokalnych społeczności, uzmysławia, jak poważny zjawiskiem jest kryzys apteczny w Polsce.
Wnioski i dalsze kroki
Choć obecne regulacje wydają się niekorzystne, wzywają do podjęcia kroków, które mogą odmienić oblicze dostępu do aptek w Polsce. Konieczne jest zwrócenie uwagi na funkcjonujące modele, które zamiast ograniczeń ilościowych powinny wprowadzać elastyczność oraz przyjazne warunki na rynku farmaceutycznym. Ekspertki i eksperci apelują o to, aby zmiany legislacyjne były ukierunkowane na rzeczywiste problemy pacjentów, w tym również na wspieranie osób starszych, które często borykają się z dodatkowymi trudnościami w dostępie do leków.
Przedstawiciele Koalicji „Na pomoc niesamodzielnym” podkreślają, że odpowiedzią na problemy, które dotykają tak wiele osób w Polsce, powinny być zmiany w prawodawstwie, które nie tylko zniwelują ograniczenia, ale także stworzą nową rzeczywistość korzystną dla pacjentów oraz lokalnych farmaceutów. Z każdym dniem narażeni na długie dojazdy oraz dostępność tylko do jednego lub dwóch punktów aptecznych, Polacy zasługują na system, który zadba o ich zdrowie i bezpieczeństwo na równi w miastach, jak i na terenach wiejskich.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
