Zmiany w systemie emerytalnym rolników: wyzwania i przyszłość
Depopulacja wsi oraz starzejące się społeczeństwo mają coraz większy wpływ na stabilność finansową systemu emerytalnego rolników w Polsce. W miarę jak liczba osób ubezpieczonych w Krajowym Rolniczym Ubezpieczeniu Społecznym (KRUS) maleje, konieczność wsparcia z budżetu państwa staje się rzeczywistością. Przeciętna emerytura rolnicza utrzymuje się na poziomie około 2,2 tys. złotych, co stanowi nieco ponad połowę średniego świadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS). Obecnie KRUS dostrzega potrzebę modernizacji systemu, który oparty jest na ustawie sprzed 35 lat, a jego regulacje nie odpowiadają aktualnym potrzebom polskiej wsi.
Demografia wsi – nowe wyzwania dla systemu emerytalnego
Starzejące się społeczeństwo jest jednym z kluczowych elementów wpływających na rolnictwo w Polsce. Wzrost liczby osób w wieku powyżej 60 lat na terenach wiejskich, który na koniec ubiegłego roku wynosił 23,8 proc., jasno pokazuje, że młodzi ludzie coraz rzadziej decydują się na życie na gospodarstwie. Ich wybór pracy w miastach bezpośrednio przekłada się na liczbę osób ubezpieczonych w KRUS. Arkadiusz Iwaniak, zastępca prezesa KRUS, podkreśla, że młodzi rolnicy, którzy mogliby zastąpić swoich rodziców lub dziadków, rzadko decydują się na kontynuację rodzinnych tradycji, co wpływa na funkcjonowanie systemu emerytalnego.
Wiek emerytalny i składki – jak wygląda sytuacja?
Kobiety na wsi przechodzą na emeryturę średnio w wieku 61 lat, podczas gdy mężczyźni robią to w wieku 65 lat. Aby otrzymać świadczenie, osoby muszą ukończyć odpowiedni wiek oraz opłacać składki przez co najmniej 25 lat. Z danych Biura Statystyki KRUS wynika, że rolnicy płacą składki średnio przez ponad 29 lat przed przejściem na emeryturę. Kobiety decydują się na emeryturę po 28 latach płacenia składek, natomiast mężczyźni prawie po 32 latach.
Różnice w składkach między ZUS a KRUS są znaczące. Minimalna miesięczna składka na ZUS wynosi obecnie 1773,96 zł, natomiast w KRUS, w zależności od powierzchni gospodarstwa, ustala się ją na poziomie od 169 zł (dla gospodarstw do 50 ha przeliczeniowych) do znacznie wyższych kwot przy większych areałach.
Wysokość świadczeń emerytalnych – porównanie KRUS i ZUS
Średnia wysokość emerytury wypłacanej przez ZUS, po marcowej waloryzacji, wynosi ponad 4 tys. złotych. Z kolei emerytura wypłacana przez KRUS na koniec II kwartału 2025 roku sięga 2261,27 zł. Z danych wynika również, że 97 proc. świadczeniobiorców otrzymało „14. emeryturę” w pełnej wysokości. Pomimo pomniejszych podwyżek, emerytury KRUS wciąż pozostają znacznie niższe w porównaniu z ZUS, co wskazuje na konieczność reform.
Reforma KRUS – kluczowe zmiany w systemie
W obliczu obecnych wyzwań, KRUS planuje szereg reform. Zmiany mają na celu dostosowanie systemu do zmieniających się realiów wiejskich oraz potrzeb ubezpieczonych. Wprowadzenie większej elastyczności w systemie ma na celu zapewnienie, że rolnicy prowadzący działalność pozarolniczą nie tracą automatycznie dostępu do ubezpieczenia w KRUS. Oprócz tego zapowiadane jest uproszczenie zasad przyznawania świadczeń oraz wydłużenie okresu macierzyńskiego.
Kolejnym ważnym aspektem reform jest rozwój sieci centrów rehabilitacji dla rolników, co ma na celu poprawę jakości życia osób starszych. Celem KRUS jest zwiększenie liczby emerytów korzystających z takich usług, co ma istotne znaczenie dla ich zdrowia i integracji społecznej.
Dostosowanie systemu do potrzeb – nowe podejście KRUS
Zastępca prezesa KRUS podkreśla, że instytucja musi się modernizować, aby lepiej obsługiwać rolników i efektywniej wykorzystywać dostępne środki. W tym kontekście KRUS planuje również doprecyzowanie zasad funkcjonowania funduszu składkowego, co ma umożliwić szybkie reagowanie na sytuacje kryzysowe, takie jak klęski żywiołowe.
Pomysł na szybsze wypłacanie środków osobom w potrzebie, w przypadku nagłych zdarzeń, to kolejny krok w kierunku uczynienia systemu bardziej elastycznym i przyjaznym dla rolników.
Podsumowanie – przyszłość emerytur rolniczych w Polsce
System emerytalny rolników w Polsce stoi przed poważnymi wyzwaniami, z uwagi na starzejące się społeczeństwo i spadającą liczbę osób ubezpieczonych. Rosnąca różnica w wysokości świadczeń między KRUS a ZUS oraz potrzebą dostosowania systemu do współczesnych wymogów pokazuje, jak pilne są działania w zakresie reform. Wprowadzenie nowych regulacji, uproszczenia procedur oraz większa elastyczność w systemie są kluczowe dla przyszłości emerytur rolniczych. W związku z tym KRUS ma szansę na poprawę sytuacji nie tylko rolników, ale również ich rodzin i całych społeczności wiejskich w Polsce.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
