Epidemia Chorób Cywilizacyjnych w Europie: Wyzwania i Konieczność Działań Prewencyjnych
W obliczu rosnącego zagrożenia ze strony chorób cywilizacyjnych, takich jak choroby układu sercowo-naczyniowego oraz choroby nowotworowe, zyskujemy coraz większą świadomość ich wpływu na zdrowie społeczeństwa. Według ekspertów, choroby te są nie tylko najpowszechniejszymi schorzeniami w krajach Unii Europejskiej, ale również stają się głównym powodem przedwczesnych zgonów. Szereg czynników ryzyka, w tym niezdrowy styl życia, otyłość oraz palenie papierosów, ma znaczący wpływ na młodsze pokolenia – nastolatków oraz młodych dorosłych. Udało się zainicjować wiele programów profilaktycznych, jednak jak podkreślają ministrowie zdrowia, dotychczasowe działania nie przyniosły zadowalających rezultatach. Potrzebne są nowe, skoordynowane inicjatywy, które skutecznie wpłyną na zdrowie obywateli.
Każdego roku w Europie choroby kardiologiczne i nowotworowe odpowiadają za ponad dwie trzecie przypadków przedwczesnych zgonów. W Polsce oraz innych krajach Europy Środkowej, choroby układu sercowo-naczyniowego pozostają na czołowej pozycji w statystykach zgonów. Warto zaznaczyć, że około 70% tych schorzeń można by uniknąć, wprowadzając odpowiednie zmiany w stylu życia oraz zapewniając ludziom rzeczywiste możliwości kreowania zdrowych wyborów. Choć przed pandemią COVID-19 widać było pewne poprawy, po kryzysie zdrowotnym wskaźniki związane z tymi chorobami znowu zaczęły rosnąć. Choć życie ludzi wydłuża się, czas spędzany w zdrowiu ulega znacznemu skróceniu.
W kontekście zdrowia publicznego istotnym problemem jest starzejące się społeczeństwo w Unii Europejskiej. W miarę jak rośnie liczba osób starszych, zwiększa się również problem wielochorobowości, co stanowi ogromne obciążenie finansowe dla systemów ochrony zdrowia. Zarówno choroby onkologiczne, jak i choroby układu krążenia stają się coraz bardziej powszechne. Jak zauważa minister zdrowia, Izabela Leszczyna, jednostkowe dramaty związane z chorobami przekształcają się w większe wyzwania dla sektora zdrowotnego.
Zgodnie z danymi Narodowego Funduszu Zdrowia, kluczowymi czynnikami wpływającymi na zdrowie są styl życia (50%), czynniki środowiskowe i genetyczne (po 20%), a jedynie 10% to efekty opieki zdrowotnej. Styl życia, który obejmuje brak aktywności fizycznej, niewłaściwą dietę oraz nałogi, jest istotnym problemem, zwłaszcza w kontekście dbałości o zdrowie przyszłych pokoleń.
Młodsze pokolenie, zwłaszcza osoby poniżej 30. roku życia, staje się coraz bardziej narażone na choroby sercowo-naczyniowe. W ciągu ostatniej dekady liczba młodych ludzi cierpiących na cukrzycę i otyłość się podwoiła, co oznacza, że już średnio 20% tej grupy boryka się z jednym lub obydwoma schorzeniami. Wobec tak niepokojących trendów istnieje realne zagrożenie, iż za 10-15 lat będziemy mieli do czynienia z pokoleniem dotkniętym chorobami kardiologicznymi. Otyłość i cukrzyca, jeśli nie są skutecznie kontrolowane, prowadzą do dalszych dramatycznych konsekwencji zdrowotnych.
Raport Światowej Federacji Otyłości „World Obesity Atlas 2025” alarmuje, że liczba dorosłych cierpiących na otyłość w ciągu dwóch dekad wzrośnie niemal dwukrotnie – z 524 milionów w roku 2010 do 1,13 miliarda w roku 2030. Co roku 1,6 miliona zgonów przedwczesnych prowadzących do niezakaźnych chorób jest spowodowanych otyłością. Warto zaznaczyć, że wiele krajów nie dysponuje skutecznymi politykami mającymi na celu walkę z epidemią otyłości.
Współczesne społeczeństwo boryka się z dylematem. Choć dostęp do zdrowego, świeżego jedzenia powinien być priorytetem, wiele osób wybiera tańsze, wysoko przetworzone produkty, co w konsekwencji prowadzi do wzrostu chorób cywilizacyjnych. Ekspertka zdrowotna Izabela Leszczyna podkreśla potrzebę wprowadzenia zmian w Dostępie do zdrowej żywności oraz promowaniu nawyków prozdrowotnych. Ważne jest, aby zwiększyć świadomość obywateli i zapewnić im możliwość dokonywania zdrowszych wyborów.
Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że w 2022 roku w Polsce aż 9 milionów dorosłych osób zmagało się z otyłością. Wartości te są alarmujące, gdyż 35% pacjentów analizowanych przez NFZ tejże choroby miało nadwagę, a 28% cierpiało na otyłość. Różnice między płciami są również wyraźne: wśród kobiet nadwagę notuje się w 30% przypadków, a wśród mężczyzn w 41%.
Olivér Várhelyi, komisarz ds. zdrowia i dobrostanu zwierząt, zwraca uwagę na potrzebę zacieśnienia współpracy między krajami członkowskimi w zakresie poprawy zdrowia zalewanych ludzi. Prace nad nowym planem zdrowia układu krążenia oraz wprowadzenie innowacyjnych strategii zdrowotnych są niezbędne, aby skutecznie promować zdrowe nawyki oraz profilaktykę. Ekspert nawiązuje do potencjału nowoczesnych technologii, które mogą wpłynąć na sposób, w jaki ludzie podejmują decyzje dotyczące swojego zdrowia, co w przyszłości może prowadzić do znaczącej poprawy w tym obszarze.
W obliczu rosnącej liczby chorób układu krążenia, konieczne stanie się skoordynowanie działań w państwach członkowskich Unii Europejskiej oraz opracowanie strategii, które skoncentrują się na prewencji, diagnostyce i leczeniu. Tylko wspólnymi siłami możemy zbudować efektywne systemy ochrony zdrowia oraz zapewnić lepszą opiekę pacjentom. Wspólne działania w ramach unijnego programu EU4Health do 2030 roku mają na celu zmniejszenie umieralności z powodu chorób sercowo-naczyniowych o 30%, co jest ambitnym, ale koniecznym krokiem ku poprawie zdrowia europejskich społeczeństw. Wzajemna współpraca i innowacyjne podejście do zdrowia wśród obywateli to kluczowe elementy, które mogą przyczynić się do zmiany dotychczasowych trendów.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
