Chiny a globalne łańcuchy dostaw: Wpływ ograniczeń w eksporcie metali ziem rzadkich
Październik 2023 przyniósł istotne zmiany w globalnym handlu surowcami, gdy Chiny ogłosiły nowe ograniczenia w eksporcie metali ziem rzadkich. Władze chińskie postanowiły wprowadzić licencje nie tylko dla krajowych eksporterów, ale również dla zagranicznych firm, które korzystają z chińskich surowców czy technologii na nich oparcia. Warto zauważyć, że po spotkaniu przywódców Chin i USA zapowiedzieć można było tymczasowe zawieszenie tych restrykcji, co dotyczy także odbiorców z Unii Europejskiej. Wiele głosów, w tym polskich polityków, podkreśla, że działania te są poważnym sygnałem ostrzegawczym, zmuszającym Unię do poszukiwania alternatywnych źródeł dostaw. W kontekście globalnej gospodarki, to zależność Unii Europejskiej od dostaw kluczowych surowców z Chin staje się coraz bardziej niepokojąca.
Wszystko, co powinieneś wiedzieć o ograniczeniach eksportowych Chin
Chiny są niekwestionowanym hegemonem w dostawach metali ziem rzadkich, które są kluczowe dla produkcji nowoczesnych technologii, takich jak magnesy neodymowe, turbiny wiatrowe czy systemy naprowadzania. Jak zauważa Michał Kobosko, poseł do Parlamentu Europejskiego, ograniczenia te stają się poważnym zagrożeniem, podobnie jak w przypadku Rosji, gdzie surowce są wykorzystywane do osiągania celów geopolitycznych.
Nowe regulacje, ogłoszone 9 października, obligują zagraniczne firmy do ubiegania się o licencje na handel produktami wykorzystującymi chińskie surowce. Pekin uzasadnia te zmiany koniecznością ochrony bezpieczeństwa narodowego oraz efektywnym wykorzystaniem zasobów. Niemniej jednak, w praktyce oznacza to zaostrzenie kontroli nad globalnymi łańcuchami dostaw, co może mieć daleko idące skutki dla europejskich gospodarek.
Zagrożenia dla europejskiej gospodarki
Badania pokazują, że Chiny dostarczają około 70 proc. pierwiastków ziem rzadkich do strefy euro, co rodzi poważne ryzyko dla gospodarki i bezpieczeństwa państw członkowskich UE. Zarówno Unia, jak i USA, prowadzą rozmowy z Chinami w celu złagodzenia restrykcji. Niemniej jednak, eksperci ostrzegają, że obecna sytuacja pokazuje, jak bardzo Europa polega na chińskich dostawach. Średni czas na uzyskanie pozwoleń na nowe inwestycje wydobywcze w Unii wynosi aż 10 lat, w przeciwieństwie do dwóch-trzech lat w Kanadzie czy Australii.
Michał Kobosko wskazuje na konieczność zwiększenia wydobycia i produkcji surowców w Europie oraz poprawy procesów recyklingowych. Zaznacza, że Europa musi poszukiwać bezpiecznych źródeł importu i współpracować z krajami, które dysponują potrzebnymi surowcami, aby zredukować zależność od Chin.
Strategia Unii Europejskiej wobec surowców
W odpowiedzi na rosnące wyzwania związane z zależnością od chińskich surowców, Unia Europejska podjęła kroki w kierunku zwiększenia samodzielności strategicznej poprzez Critical Raw Materials Act (CRMA). Celem tej regulacji jest do 2030 roku wydobycie co najmniej 10 proc. rocznego zapotrzebowania na surowce krytyczne oraz przetwarzanie 40 proc. tego zapotrzebowania wewnątrz Unii. Wprowadzone zasady mają również ograniczać udział pojedynczego kraju w dostawach danego surowca do maksymalnie 65 proc.
Pomimo ambitnych celów, trzydzieści lat od teraz, wciąż mniej niż 1 proc. pierwiastków ziem rzadkich jest efektywnie odzyskiwanych na terenie Unii. W kontekście postępującej cyfryzacji i zielonej transformacji, dostawy surowców stają się kluczowe dla każdej strategii rozwojowej.
Podsumowanie
Sytuacja gospodarcza, w której znaleźliśmy się na skutek restrykcji w exporcie metali ziem rzadkich, jest połączeniem geopolitycznych interesów i długofalowych strategii energetycznych. Europa musi zjednoczyć siły i podjąć działania w celu zwiększenia wewnętrznej produkcji oraz poszukiwania alternatywnych źródeł surowców. Bez zdecydowanych kroków w stronę zwiększenia autonomii surowcowej, UE może stawić czoła poważnym wyzwaniom w przyszłości, co podkreślają zarówno eksperci, jak i politycy.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
