Strategie przeciwdziałania mobbingowi i dyskryminacji w polskich uczelniach: projekt „Bezpieczna Uczelnia”
W ostatnich latach temat mobbingu oraz dyskryminacji w środowisku akademickim zyskał na znaczeniu. W obliczu rosnącej liczby doniesień o takich zjawiskach, szkoły wyższe w Polsce zaczynają podejmować wypływające ze społeczeństwa wyzwania. Projekt „Bezpieczna Uczelnia” ma na celu stworzenie skutecznych strategii przeciwdziałania mobbingowi oraz dyskryminacji, zarówno wśród studentów, jak i pracowników akademickich. Celem tego artykułu jest przybliżenie założeń projektu oraz omówienie wyzwań, przed którymi stoją polskie uczelnie w walce z tymi negatywnymi zjawiskami.
Zrozumienie zjawiska mobbingu w środowisku akademickim
Mobbing, definiowany jako systematyczne i długotrwałe nękanie pracowników lub studentów, zdarza się częściej, niż można by sądzić. Przynależność do środowiska akademickiego, które powinno promować etykę i moralność, nie chroni przed doświadczaniem tego problemu. Z badania Fundacji Science Watch Polska wynika, że 63,5 proc. pracowników uczelni zetknęło się z mobbingiem. Co więcej, 78,6 proc. respondentów ocenia atmosferę w miejscu pracy jako nieprzyjazną. Takie wyniki pokazują, jak pilna jest potrzeba wprowadzenia skutecznych polityk antymobbingowych.
Cele i założenia projektu „Bezpieczna Uczelnia”
Projekt „Bezpieczna Uczelnia”, zainicjowany na Uniwersytecie Warszawskim, ma na celu identyfikację dobrych praktyk oraz zmniejszenie zjawiska mobbingu i dyskryminacji. W ramach tego projektu planowane są badania, które mają na celu diagnozowanie obecnej sytuacji w środowisku akademickim. W opinii prof. Marii Mrówczyńskiej, podsekretarz stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego, kluczowym aspektem jest aktywne zapraszanie uczelni do uczestnictwa w działaniach mających na celu promowanie polityki antymobbingowej. „Bezpieczna Uczelnia” chce stworzyć przestrzeń, w której instytucje akademickie będą mogły wymieniać się doświadczeniami i modelami działania, a także wspólnie pracować nad poprawą sytuacji.
Wyzwania w implementacji polityk antymobbingowych
Mimo rosnącej liczby uczelni, które implementują polityki antymobbingowe, w Polsce nadal istnieje wiele barier. Dr Barbara Godlewska-Bujok zwraca uwagę, że nie wszystkie uczelnie mają rozwinięte procedury bądź zasoby potrzebne do zapewnienia odpowiedniej ochrony. Co istotne, objęcie tego tematu ustawodawstwem nie jest jeszcze priorytetem. Zgodnie z obecnym prawem, uczelnie nie mają ustawowego obowiązku wdrażania procedur antymobbingowych, co sprawia, że ich implementacja jest często uzależniona od wewnętrznych regulacji każdej instytucji.
Znaczenie badań i analizy stanu prawnego
Przeprowadzane przez Fundację Nauka Polska badania mają na celu nie tylko zbieranie danych o sytuacji w uczelniach, ale także zwrócenie uwagi na różnorodność praktyk stosowanych w zakresie przeciwdziałania mobbingowi. Warto zauważyć, że 42 proc. szkół nie odpowiedziało na zapytanie dotyczące procedur antymobbingowych, co może wskazywać na niedostateczną świadomość lub ignorowanie problemu. Z drugiej strony, z 78,2 proc. uczelni, które odpowiedziały, 35 proc. przeprowadziło szkolenia dotyczące antymobbingu. To pokazuje, że istnieje potrzeba większego zaangażowania w działania proaktywne.
Rola edukacji i komunikacji w przeciwdziałaniu mobbingowi
Efektywna komunikacja jest kluczem do sukcesu wszelkich polityk antymobbingowych. Wciąż wiele środowisk akademickich nie ma świadomości, czym tak naprawdę jest mobbing oraz jak można skutecznie zgłaszać przypadki nadużyć. Wiceminister nauki i szkolnictwa wyższego podkreśla, że konieczne są szkolenia, które dostarczą niezbędnej wiedzy na temat mobbingu oraz odpowiednich kanałów zgłaszania problemów. Uczelnie muszą zrozumieć, że ich społeczność to nie tylko kadra akademicka, ale również ogromna grupa studentów, która także może być narażona na nadużycia.
Psychiczne aspekty mobbingu i ich wpływ na pracowników
Długotrwałe nękanie nie tylko wpływa na wydajność pracy, ale także na zdrowie psychiczne ofiar. Z badań wynika, że aż 82,7 proc. osób doświadczających mobbingu odczuwa spadek własnej wartości, co z kolei prowadzi do obniżonej motywacji i zaangażowania w pracę. W takim kontekście niezwykle ważne jest, aby projekt „Bezpieczna Uczelnia” koncentrował się nie tylko na prewencji, ale także na wsparciu psychologicznym dla osób, które doświadczyły problemu mobbingu.
Potrzeba zmian w prawnie zabezpieczających ofiary mobbingu
Brak jasnych przepisów dotyczących mobbingu w środowisku akademickim to kwestia, która wymaga pilnej reakcji. Wicepremier Barbara Godlewska-Bujok podkreśla, że konieczne jest rozszerzenie katalogu zjawisk niepożądanych, takich jak stalking czy cyberprzemoc, oraz uproszczenie definicji mobbingu, co ułatwiłoby ofiarom dochodzenie swoich praw.
Inicjatywy wspierające zdrowie psychiczne i dobrostan oraz ich znaczenie
Projekt „Bezpieczna Uczelnia” ma również na celu nie tylko przeciwdziałanie mobbingowi, ale również wsparcie zdrowia psychicznego i dobrostanu osób pracujących oraz kształcących się w uczelniach. Mimo coraz większej liczby instytucji działających w tej sferze, wciąż pozostaje wiele do zrobienia. Wspólne działania, analiza najlepszych praktyk oraz implementacja konkretnych rozwiązań mogą przyczynić się do stworzenia bezpieczniejszego środowiska akademickiego.
Podsumowanie – przyszłość polityki antymobbingowej w Polsce
Rok 2023 może okazać się przełomowy dla polityki antymobbingowej w polskim szkolnictwie wyższym. Wzrost świadomości na temat problemu mobbingu oraz inicjatywy takie jak „Bezpieczna Uczelnia” stanowią podstawę do wprowadzenia trwałych zmian, które mają na celu poprawę sytuacji nie tylko pracowników, ale także studentów. Konieczność inkluzywnego podejścia do tematów związanych z mobbingiem i dyskryminacją wszelkiej maści wydaje się być kluczowa dla stworzenia zdrowego i funkcjonalnego środowiska akademickiego.
Wyzwania, przed którymi stają polskie uczelnie, są ogromne, jednak z odpowiednią determinacją oraz zaangażowaniem społeczności akademickiej, istnieje realna szansa na wprowadzenie pozytywnych zmian. Każda osoba powinna mieć prawo do bezpiecznego środowiska, w którym może się rozwijać, studiować i pracować w spokoju. W nadchodzących latach kluczowe będzie kontynuowanie dialogu oraz intensyfikacja działań mających na celu minimalizowanie zjawiska mobbingu w polskich uczelniach.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
