W Polsce bezpieczeństwo na kolejach staje się coraz bardziej palącym problemem. Statystyki z roku 2023 dowodzą, że ponad 70 proc. wypadków kolejowych to incydenty z udziałem pieszych oraz kierowców samochodów. Jak wynika z danych opublikowanych przez Urząd Transportu Kolejowego, w 2024 roku na liniach kolejowych i bocznicach doszło do 653 wypadków, co oznacza spadek w porównaniu do poprzedniego roku. Niemniej jednak, te liczby wciąż są alarmujące, a potrzebne są pilne działania, aby poprawić bezpieczeństwo w tym obszarze.
W kontekście wypadków na kolei, szczególną uwagę zwraca fakt, że sporą część zdarzeń generują sytuacje, w których kierowcy ignorują znaki, takie jak „stop”. Tomasz Frankowski, rzecznik UTK, podkreśla, że konieczne jest wprowadzenie zmian w przepisach, aby automatycznie karać kierowców, którzy nie zatrzymują się przed tymi znakami. Monitoring wizyjny montowany na przejazdach kolejowych staje się kluczowym narzędziem w walce z tym problemem.
Wypadki na przejazdach kolejowo-drogowych w 2024 roku wyniosły 177, co oznacza, że liczba ta spadła o 13 w porównaniu do 2023 roku. Mimo to, skutki tych zdarzeń były tragiczne; w ich wyniku życie straciły 51 osób, co oznacza wzrost o 12 w porównaniu do poprzedniego roku. Przejazdy kolejowe klasy D, które są jedynie oznaczone znakiem „stop” lub krzyżem świętego Andrzeja, wydają się być największym wyzwaniem w kontekście poprawy bezpieczeństwa, co zostało wskazane podczas niedawnego Forum Bezpieczeństwa Kolejowego.
W walce o bezpieczeństwo na przejazdach kolejowych warto skupić się na rozwiązaniach technologicznych, które mogą zminimalizować ryzyko wypadków. Jak zaznacza Frankowski, planuje się przyszłe wdrożenie automatycznego monitoringu na przejazdach kategorii D. Współczesne systemy monitoringu wykazały, że znacząco wpływają na świadomość kierowców – w trakcie testów 70 proc. z nich ignorowało znaki, jednak liczba wykroczeń malała w sytuacji, gdy kierowcy byli świadomi, że ich zachowanie jest kontrolowane.
Jednakże, gdy kierowcy zdawali sobie sprawę, że nie ma konsekwencji, a system monitorowania jest jedynie w fazie testów, ich zachowanie wracało do normy. Z tego powodu monitoring wizyjny wydaje się być kluczem do sukcesu. Rzecznik UTK zauważa również, że wdrożenie takiego systemu jest zdecydowanie tańsze w porównaniu do późniejszych kosztów związanych z wypadkami.
Ponadto, koszty wprowadzenia monitoringu są dużo niższe niż inwestycje w podniesienie kategorii przejazdów do B lub C, które wymagają automatycznej sygnalizacji oraz urządzeń takich jak półrogatki czy rogatki. Warto również zauważyć, że przejazdy kategorii C, mimo posiadania automatycznych świateł ostrzegawczych, mogą być bardziej niebezpieczne niż te bez dodatkowego zabezpieczenia.
W kontekście wypadków przeprowadzane są również analizy innych zdarzeń, które wyłącznie dotyczą systemu kolejowego. Incydenty SPAD, czyli niezatrzymanie się pociągu w miejscu, w którym powinien stanąć, mogą prowadzić do poważnych konsekwencji. Liczba takich wypadków niestety rośnie, a konieczne są działania mające na celu ich redukcję.
Jednym z kluczowych rozwiązań w tym zakresie będzie wprowadzenie Europejskiego Systemu Zarządzania Ruchem Kolejowym (ERTMS), który może znacząco ograniczyć błędy wynikające z działania ludzi. System ten ma za zadanie automatyczne zatrzymywanie pociągów w przypadku ignorowania przez maszynistów sygnałów, co ma na celu zminimalizowanie ryzyka poważnych wypadków.
ERTMS, który jest wspierany przez Unię Europejską, ma na celu stworzenie jednolitego systemu zarządzania ruchem kolejowym na terenie całej Wspólnoty Europejskiej. Dzięki temu pociągi mogłyby poruszać się swobodnie pomiędzy różnymi krajami, bez konieczności zatrzymywania się na granicach, co z pewnością poprawiłoby efektywność transportu kolejowego. Kluczowym elementem tego systemu jest zintegrowana sygnalizacja kabinowa, która znacząco ogranicza ryzyko wystąpienia błędu ludzkiego. Warto zaznaczyć, że w Polsce wdrożenie ERTMS zostało opóźnione w czasie, co niepokoi specjalistów w tej dziedzinie.
Wszystkie te działania i strategie mają na celu poprawę bezpieczeństwa na polskich kolejach, jednak wdrożenie odpowiednich systemów monitorowania oraz unowocześnienia infrastruktury wymaga zaangażowania zarówno decydentów, jak i całego społeczeństwa. Tylko działając razem, możemy zminimalizować ryzyko wypadków i zapewnić bezpieczne podróże dla pasażerów. W obliczu rosnącej liczby incydentów na kolei, ważne jest, aby stosować skuteczne rozwiązania, które chronią nie tylko kierowców i pieszych, ale także podróżnych korzystających z usług kolei.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
