W 2024 roku na polskich drogach miały miejsce tragiczne wydarzenia, które odzwierciedlają poważny problem związany z bezpieczeństwem ruchu drogowego. Statystyki Komendy Głównej Policji pokazują, że w wyniku wypadków drogowych zginęło 1881 osób, w tym aż 154 w wyniku incydentów spowodowanych przez kierowców prowadzących pod wpływem alkoholu. To alarmujące dane, które potwierdzają, że problem nietrzeźwych kierowców nadal pozostaje jednym z kluczowych wyzwań w kontekście realizacji Wizji Zero, czyli dążeniu do minimalizacji liczby ofiar wypadków do zera.
W całej Unii Europejskiej każdego roku życie traci średnio około 20 tysięcy osób w wypadkach drogowych, co podkreśla ogromną skalę problemu. Również w Polsce, według raportu KGP, w 2024 roku zarejestrowano 21,5 tysiąca wypadków drogowych. W ich wyniku śmierć poniosło 1,8 tysiąca osób, a około 24,8 tysiąca osób doznało obrażeń. To oznacza, że liczby te są zdecydowanie niepokojące i wymagają bardziej zdecydowanych działań, aby poprawić sytuację na polskich drogach.
Dane z raportu podkreślają, że przyczyną wielu wypadków są dwa kluczowe czynniki: prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu oraz nadmierna prędkość. Antonio Avenoso, dyrektor wykonawczy Europejskiej Rady Bezpieczeństwa Transportu (ETSC), podkreśla, że nietrzeźwi kierowcy odpowiadają za 20% wszystkich ofiar śmiertelnych w Europie. Tak poważne statystyki zmuszają do przeanalizowania efektywności obecnych przepisów i wprowadzenia nowych rozwiązań, które mogłyby zredukować liczbę wypadków.
W Polsce w ubiegłym roku zatrzymano ponad 92 tysiące kierowców prowadzących pod wpływem alkoholu, co daje średnio 252 zatrzymania dziennie. Mimo że liczba zatrzymanych kierowców wykazuje tendencję spadkową w porównaniu do roku 2022, wciąż jest to liczba alarmująca. Z danych wynika, że nietrzeźwi kierowcy spowodowali 1,2 tysiąca wypadków, w których zginęło 154 osób. Warto zaznaczyć, że wpływ na poprawę sytuacji mają regularne kontrole trzeźwości, które zwiększają świadomość kierowców i zmniejszają liczbę osób decydujących się na jazdę pod wpływem alkoholu.
Podjęcie działań w celu walki z pijanymi kierowcami jest kluczowe dla poprawy bezpieczeństwa na drogach. Unia Europejska już od wielu lat prowadzi działania mające na celu ograniczenie nadużywania alkoholu. Ustalono maksymalne stężenie alkoholu we krwi dla kierowców na poziomie 0,5 g/l, co przyczyniło się do obniżenia liczby wypadków. W Polsce normy te są jeszcze bardziej restrykcyjne, ponieważ maksymalne stężenie wynosi 0,2 g/l.
W kontekście potrzeby dalszego zmniejszania liczby wypadków, Antonio Avenoso wskazuje na konieczność wprowadzenia tzw. Safe System. Oznacza to podejmowanie działań na wszystkich poziomach bezpieczeństwa drogowego – zarówno w obszarze zachowań kierowców, infrastruktury drogowej, jak i technologii pojazdów. Niezwykle istotna jest również opieka powypadkowa, która ma kluczowe znaczenie dla zmniejszenia konsekwencji wypadków drogowych.
W Europie kierowcy, którzy przekraczają dozwolony limit alkoholu we krwi, odpowiadają za 1,5–2% wszystkich przejechanych kilometrów. W nadchodzących miesiącach zacznie również obowiązywać nowy przepis, który wymaga, aby każdy nowy samochód był fabrycznie przygotowany do montażu blokad alkoholowych. Takie rozwiązanie ma na celu zapobieganie przypadkom jazdy pod wpływem alkoholu. Blokada alkoholowa to prosty mechanizm, który uniemożliwia uruchomienie pojazdu, gdy kierowca nie przejdzie testu trzeźwości. To krok w stronę bezpieczniejszego transportu, ale i odpowiedzialności kierowców.
Niestety, except wypadków związanych z alkoholem, drugim istotnym czynnikiem wpływającym na bezpieczeństwo na drogach jest nadmierna prędkość. W wielu krajach, w tym w Polsce, zaczynają być podejmowane inicjatywy mające na celu obniżenie dozwolonej prędkości w obszarach miejskich. Jak pokazują statystyki, zmniejszenie prędkości z 50 km/h do 30 km/h w przypadku pojazdów może znacznie zwiększyć szanse przeżycia pieszych w przypadku kolizji. Przykładem może być Walia, gdzie wprowadzono ograniczenie prędkości w miastach do 20 mil na godzinę.
Również bolączki związane z ubezpieczeniami samochodowymi mogą mieć związek z nadmierną prędkością. W przypadku, gdy na danym obszarze wprowadzono ograniczenie prędkości, nie tylko spada liczba roszczeń ubezpieczeniowych, ale także można zauważyć obniżenie kosztów polis. Na przykład w Bolonii, gdzie wprowadzono ograniczenie prędkości do 30 km/h, odnotowano spadek liczby wypadków oraz ofiar śmiertelnych o 50 procent w porównaniu do ogólnokrajowych danych.
Wyzwania, przed którymi stoi system ruchu drogowego, w tym kwestie związane z nietrzeźwością za kierownicą oraz nadmierną prędkością, potwierdzają, że potrzebne są zdecydowane działania zmierzające do poprawy bezpieczeństwa. Temat wprowadzenia nowych regulacji oraz wdrożenia efektownych rozwiązań technicznych powinien stać się priorytetem dla wszystkich państw członkowskich Unii Europejskiej. Bezpieczeństwo na drogach, które jest podstawowym prawem każdego uczestnika ruchu, wymaga współpracy na wszystkich poziomach – od instytucji państwowych, przez organy ścigania, po społeczności lokalne. Jedynie w ten sposób można liczyć na radykalne zmiany i realne zmniejszenie liczby ofiar śmiertelnych.
W obliczu tak wielu niebezpieczeństw na drogach, konieczne jest, aby społeczeństwo edukować w zakresie odpowiedzialności i bezpieczeństwa, co w dłuższej perspektywie przełoży się na większe bezpieczeństwo wszystkich uczestników ruchu. Czas na działania jest teraz – instrumenty w postaci przepisów, technologii i świadomości społecznej muszą być zintegrowane w jedną skuteczną strategię. Tylko wtedy jest szansa na osiągnięcie wizji zero ofiar wypadków drogowych oraz zwiększenie poczucia bezpieczeństwa na drogach, zarówno dla kierowców, jak i pieszych.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
