Brak pracowników w Polsce – wyzwania i rozwiązania
Problemy z dostępnością pracowników to jeden z najpoważniejszych czynników blokujących rozwój przedsiębiorstw w Polsce. Sytuacja staje się coraz bardziej niepokojąca, ponieważ według analiz Polskiego Instytutu Ekonomicznego, do 2035 roku liczba osób pracujących w naszym kraju zmniejszy się o 2,1 miliona. Choć migranci zarobkowi od lat efektywnie wypełniają luki kadrowe, pracodawcy zmagają się z brakiem elastycznych i sprawnych procedur zatrudniania pracowników z zagranicy.
Demografia na rynku pracy
Negatywne trendy demograficzne – takie jak starzenie się społeczeństwa, malejąca liczba osób w wieku produkcyjnym oraz spadek urodzeń – mają wpływ na sytuację na rynku pracy. Z perspektywy najbliższej dekady, polska gospodarka może stanąć w obliczu braku nawet 2 milionów pracowników. W niektórych branżach, takich jak przemysł i usługi, problem ten można częściowo rozwiązać automatyzacją, jednak nie wszędzie można zastosować tego typu rozwiązania. Nadia Winiarska, ekspertka ds. zatrudnienia w Konfederacji Lewiatan, podkreśla, że skala wyzwań, przed którymi stoi rynek pracy, wymaga natychmiastowych działań.
Analiza rynku pracy
Raport Polskiego Instytutu Ekonomicznego „Konsekwencje zmian demograficznych dla podaży pracy w Polsce” wskazuje, że do 2035 roku liczba osób pracujących ma się zmniejszyć o 12,6% w porównaniu do obecnego stanu. W wyniku stopniowego opuszczania rynku pracy przez osoby w wieku 50–59/64 lata oraz wchodzenia na rynek młodszych roczników, prognozowana liczba pracowników ubywających z rynku sięga 3,8 miliona, przy jednoczesnym napływie nowych roczników zaledwie 1,7 miliona. Szczególnie dotkliwe skutki tej nierównowagi odczują branże takie jak przemysł, handel, edukacja oraz rolnictwo.
Konieczność aktywizacji zawodowej
Strategia migracyjna przyjmuje założenie, że poza imigracją zarobkową, istotne jest również wspieranie aktywizacji zawodowej grup społecznych, które są defaworyzowane na rynku pracy. Choć zdaniem ekspertki, dotychczasowe narzędzia w tej dziedzinie nie były wystarczająco skuteczne, przedsiębiorcy są zmuszeni do poszukiwania alternatywnych rozwiązań, takich jak zatrudnienie imigrantów. Kluczowe staje się więc zrozumienie, jak migracja zarobkowa może łagodzić skutki kryzysu demograficznego.
Wzrost liczby cudzoziemców na rynku pracy
W ciągu ostatniej dekady liczba cudzoziemców legalnie pracujących w Polsce znacznie wzrosła; z końca 2023 roku wynika, że w ZUS-u zarejestrowano ponad 1,127 miliona cudzoziemców, a do końca grudnia 2024 roku liczba ta wyniesie prawie 1,193 miliona. Mimo tego rozwoju, problemy z biurokracją i czasochłonnością procesów legalizacji pobytu pozostają znaczącymi przeszkodami.
Procedury migracyjne i ich sprawność
Obecne procedury dla obywateli z krajów poza UE trwają od trzech do sześciu miesięcy, co jest nieakceptowalne dla wielu pracodawców. Zależy im na przyspieszeniu procesów oraz na rozszerzeniu listy krajów, których obywatele mogą łatwiej znaleźć zatrudnienie w Polsce. Rządowa strategia migracyjna, przedstawiona w październiku 2024 roku, budzi pewne nadzieje, ale według ekspertki, nie odpowiada w pełni na aktualne potrzeby rynku pracy.
Nowe przepisy, nowe możliwości
Podpisanie w kwietniu ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom ma na celu zwiększenie przejrzystości procedur oraz uproszczenie formalności. Zmiany te obejmują całkowitą rezygnację z papierowych wniosków oraz transformację procesu legalizacji pracy w system online. Szczególnie znacząca jest eliminacja tzw. testu rynku pracy, co znacznie ułatwi pracodawcom zatrudnianie obcokrajowców.
Cudzoziemcy pełnią kluczową rolę w uzupełnianiu luk kadrowych. Ich zatrudnienie nie prowadzi do konkurowania z pracownikami krajowymi, ponieważ znajdują oni miejsca w sektorach, w których brakuje dostępnych kandydatów.
Integracja cudzoziemców w Polsce
Polska staje się coraz bardziej pożądanym miejscem dla migrantów, głównie z powodu rosnącej zamożności. W związku z tym jednak, narasta potrzeba skutecznej integracji społecznej tych osób. Poruszenie kwestii integracji stało się szczególnie istotne po przybyciu uchodźców, zwłaszcza kobiet z Ukrainy, od 24 lutego 2022 roku. Kluczową rolę w tej integracji odgrywają pracodawcy, którzy podejmują działania sprzyjające aktywizacji cudzoziemców na rynku pracy.
Podsumowanie wyzwań i priorytetów
Przyszłość polskiego rynku pracy zależy od podejmowanych działań w zakresie migracji oraz tymczasowego zatrudnienia cudzoziemców. Dyskusje dotyczące modeli migracji zarobkowej oraz sposobów ich implementacji są kluczowe dla wsparcia polskiej gospodarki w obliczu demograficznych wyzwań. Przedstawiciele rządu oraz eksperci są zgodni, że musimy wprowadzić nowe rozwiązania, by efektywnie odpowiedzieć na zmieniającą się rzeczywistość na rynku pracy. Dlatego tak istotne jest, aby każda podjęta decyzja miała na celu nie tylko ułatwienie zatrudnienia obcokrajowców, ale także zapewnienie im sprawiedliwego traktowania oraz możliwości rozwoju zawodowego w Polsce.
Integracja cudzoziemców oraz wsparcie dla pracodawców to kluczowe elementy, które powinny znaleźć się w centrum uwagi polityki migracyjnej. Tylko poprzez wspólne, przemyślane działania możemy zbudować efektywny rynek pracy, który sprosta wyzwaniom przyszłości.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
