Polska stoi w obliczu znaczących wyzwań związanych z transformacją energetyczną i ograniczeniem emisji gazów cieplarnianych. Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) wskazuje, że pomimo wprowadzonych reform i działań, kraj ten ma małe szanse na osiągnięcie zamierzonej redukcji emisji o 55 proc. do roku 2030 w porównaniu z rokiem 1990. Choć aktualnie ponad 30 proc. energii w Polsce pochodzi ze źródeł odnawialnych, dominacja węgla w polskim miksie energetycznym wciąż pozostaje kluczowym problemem, który stawia przed Polską wiele wyzwań.
Sytuacja Energetyczna w Polsce: Statystyki i Analizy
Z danych zawartych w „OECD Economic Survey of Poland 2025” wynika, że Polska zajmuje dziesiąte miejsce pod względem emisji gazów cieplarnianych w przeliczeniu na Produkt Krajowy Brutto (PKB) wśród państw członkowskich OECD. Mimo postępów w transformacji energetycznej, według analiz OECD, nie ma realnych szans na osiągnięcie celu redukcji emisji o 55 proc. do 2030 roku. Rząd polski, w nowej propozycji Krajowego Planu na rzecz Energii i Klimatu (KPEiK), przewiduje redukcję na poziomie 50,4 proc. Oznacza to, że węgiel, nadal dominujące źródło energii w Polsce, będzie trudny do zastąpienia, mimo jego stopniowego wygaszania.
Dr Maciej Cygler, adiunkt w Instytucie Ekonomii Międzynarodowej SGH, zauważył, że Polska startowała z trudniejszej pozycji, co sprawia, że proces dekarbonizacji jest bardziej kosztowny i czasochłonny. W ostatnich latach węgiel w polskim miksie energetycznym zredukował się z ponad 80 proc. w 2015 roku do prognozowanego poziomu 57,1 proc. w roku 2024. Oznacza to znaczący postęp, jednak nadal nie wystarczający, aby spełnić wymogi ochrony środowiska i klimatu.
Duża Emisja Gazów: Węgiel, Transport i Budownictwo
OECD zwraca uwagę nie tylko na problem z dekarbonizacją sektora energetycznego, ale także na rosnącą emisję gazów cieplarnianych z transportu. Obszar ten odpowiada za 20 proc. emisji, a węgiel oraz paliwa kopalne wciąż dominują w polskim krajobrazie energetycznym. Organizacja postulowała reformę systemu podatkowego, aby zniechęcić do używania samochodów spalinowych na rzecz pojazdów niskoemisyjnych.
Z kolei sektor budowlany jest również poważnym źródłem emisji z około 10 proc. udziałem w całkowitym bilansie. Konieczność inwestycji w termomodernizację budynków oraz odejście od węgla w ogrzewaniu jest kluczowa dla poprawy jakości powietrza i zmniejszenia zależności od węgla jako surowca. Wprowadzenie systemu handlu uprawnieniami do emisji ETS2 w 2027 roku może spowodować znaczne obciążenia finansowe dla gospodarstw domowych.
Waloryzacja Węgla i Przemiany Gospodarcze
OECD dowodzi, że Polska musi przyspieszyć plan wygaszania sektora węglowego, gdyż jego obecny proces jest zbyt powolny. Plan KPEiK wskazuje na planowane osłabienie popytu na węgiel kamienny w latach 2020-2030, co powinno iść w parze z rozwojem zeroemisyjnych źródeł energii. Warto jednak pamiętać, że węgiel brunatny, emisja CO2 z tego źródła, pozostaje problematyczna i wciąż brak jest konkretnych celów jego wycofania.
Rekomendacje dla Polskiej Energetyki: Dekarbonizacja i Zrównoważony Rozwój
Aby przyspieszyć transformację energetyczną, OECD zaleca Polsce uproszczenie procedur związanych z uzyskiwaniem pozwoleń na nowe instalacje OZE, stworzenie strategii dekarbonizacji przemysłu oraz programów związanych z zeroemisyjnym ogrzewaniem i budownictwem. Dodatkowo, postulowana jest potrzeba utworzenia specjalnej Rady ds. Klimatu, która mogłaby pracować nad zharmonizowaniem przepisów w dziedzinie ochrony klimatu i dążenia do dekarbonizacji.
Podsumowując…
Przemiany zachodzące w polskim systemie energetycznym niosą ze sobą zarówno wyzwania, jak i szanse na zrównoważony rozwój. W obliczu dynamicznych zmian klimatycznych oraz presji społeczeństwa na poprawę jakości powietrza, Polska stoi przed trudnym zadaniem – przejścia od wysokiej emisji gazów cieplarnianych do gospodarki niskoemisyjnej. Kluczem do sukcesu może być innowacyjność, współpraca międzysektorowa oraz zrozumienie, że transformacja ta wymaga czasu, a także wsparcia zarówno ze strony rządu, jak i obywateli. Wzajemne działania będą miały kluczowe znaczenie dla przyszłości polskiej energetyki oraz ochrony środowiska.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
