Sezon zakażeń RSV: Co musisz wiedzieć, aby się chronić
Listopad zbliża się wielkimi krokami, a z nim początek szczytu sezonu zakażeń wirusem RSV, który może trwać aż do wczesnej wiosny. Ubiegły rok okazał się rekordowy, kiedy to według danych Ministerstwa Zdrowia, w styczniu i lutym 2025 roku zarejestrowano ponad 52 tysiące przypadków. Najbardziej narażone na zakażenia RSV są osoby starsze, mające problemy zdrowotne, a także pacjenci z przewlekłymi schorzeniami, co czyni infekcję niezwykle niebezpieczną. Przebieg choroby może być ciężki, co często prowadzi do hospitalizacji. Lekarze jednogłośnie zaznaczają, że szczepienia przeciwko RSV mogą skutecznie pomóc w zmniejszeniu ryzyka zakażeń. Od października tego roku dostępne są dwie różne szczepionki, które są w pełni refundowane dla osób powyżej 65. roku życia.
Czym jest wirus RSV?
RSV, czyli wirus syncytialny oddechowy, to wyjątkowy patogen, który powoduje zakażenia dróg układu oddechowego. Jego specyficzność polega na namnażaniu się w komórkach oddechowych, prowadząc do ich zlewania się w duże struktury zwane syncytiami. Zakażenie wirusem RSV odbywa się głównie drogą kropelkową, kiedy zakażona osoba mówi, kaszle lub kicha, ale również poprzez dotykanie zanieczyszczonych powierzchni.
Jak wskazuje prof. dr hab. n. med. Ernest Kuchar, ekspert z zakresu chorób zakaźnych, Polacy mają znikomą wiedzę na temat RSV. Mówi, że wirus ten jest „tajnym bratem grypy” – pomimo podobnej liczby hospitalizacji i zgonów, jego świadomość społeczna jest znacznie niższa. W przeszłości brakowało zarówno skutecznych leków, jak i odpowiednich środków do profilaktyki. Dopiero wdrożenie testów combo, które jednocześnie wykrywają zakażenie wirusami COVID-19, grypy oraz RSV, zaczyna pomóc w identyfikacji tego problemu.
Diagnostyka i leczenie zakażeń RSV
Na zlecenie Narodowego Funduszu Zdrowia wprowadzono szybkie testy antygenowe, które umożliwiają wykrycie zakażenia wirusem grypy, koronawirusa i RSV. Testy te są dostępne bezpłatnie dla pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej (POZ), co ma na celu uproszczenie diagnostyki oraz wdrożenie właściwego leczenia. Jak stwierdził prof. Kuchar, obecny system zgłoszeń biernych ukazuje jedynie „szczyt góry lodowej”, przez co wiele zakażeń pozostaje niewykrytych, a ich etiologia nieustalona.
Zakażenie wirusem RSV najczęściej prowadzi do zapalenia płuc i innych poważnych chorób dolnych dróg oddechowych, które mogą skutkować hospitalizacją. Z danych opublikowanych przez Centrum e-Zdrowia wynika, że w 44. tygodniu 2025 roku na 100 tys. mieszkańców odnotowano 0,4 przypadków zakażeń RSV, co w szczycie sezonu wzrasta do prawie 48 przypadków. Najbardziej narażone są dzieci, szczególnie w wieku 0-4 lat, oraz osoby starsze powyżej 65. roku życia.
Zagrożenia związane z RSV
Jak zauważa prof. Tomasz Targowski, wirus ten odpowiada za 10-11% sezonowych zakażeń wirusowych. Choć większość przypadków infekcji przebiega łagodnie, to oblizuje się niebezpieczeństwo zwiększenia obciążenia u osób starszych z osłabionym układem odpornościowym. U pacjentów z przewlekłymi schorzeniami zakażenie może pogarszać ich stan zdrowia, a w skrajnych przypadkach prowadzić do powikłań, takich jak zapalenie płuc czy kardiologiczne.
Szczepienia ochraniające
Szczepienia przeciwko RSV są szczególnie zalecane osobom w wieku 60 lat i starszym, a także tym, którzy mają schorzenia towarzyszące. Są one również rekomendowane kobietom w ciąży, aby zapewnić bierną ochronę noworodkom do szóstego miesiąca życia. Obecnie dostępne są dwie szczepionki przeciwko RSV: jedna z adiuwantem i jedna bez adiuwantu. Prof. Kuchar wskazuje, że szczepionki bez adiuwantu są przeznaczone dla osób starszych i kobiet w ciąży, natomiast ta z adiuwantem dedykowana jest w szczególności dla osób z grupy ryzyka.
Dostępność szczepień
Szczepionka przeciw RSV z adiuwantem, mogąca być podawana osobom dorosłym w wieku 60 lat i starszym, a także osobom z grupy 50-59 lat z podwyższonym ryzykiem, od 1 października 2025 roku jest całkowicie refundowana dla osób powyżej 65. roku życia. Osoby w wieku 60-64 lata mogą skorzystać z refundacji aptecznej z odpłatnością 50%, a dla osób powyżej 50. roku życia ze zwiększonym ryzykiem dostępna jest odpłatność. Drugą szczepionkę bez adiuwantu mogą uzyskać seniorzy bezpłatnie.
Znaczenie świadomości zdrowotnej
Z danych Centrum e-Zdrowia wynika, że w sezonie 2025/2026 zaszczepiono się dotychczas 379 411 osób, a największy odsetek dotyczył osób w przedziale wiekowym 70-74 lata. Aby zwiększyć świadomość potrzeby szczepień w grupie seniorów, ważne jest promowanie informacji i zachęcanie zarówno pacjentów, jak i profesjonalistów medycznych do rekomendacji bezpłatnych szczepień, które są dostępne w programie zdrowotnym.
Podjęta 9 września tego roku kampania „Jesień bez infekcji” ma na celu zwiększenie społecznej świadomości zagrożeń zdrowotnych związanych z sezonem jesienno-zimowym i zachęcenie do szczepień ochronnych. Niestety, w Polsce świadomość roli szczepień w profilaktyce chorób zakaźnych pozostaje na niskim poziomie. Wiele osób nie zdaje sobie sprawy, jak ważne są te działania dla ich zdrowia.
RSV niesie za sobą poważne zagrożenia, zwłaszcza dla pacjentów z chorobami hematologicznymi, onkologicznymi i innymi przewlekłymi dolegliwościami. Dlatego konieczne jest, aby społeczeństwo zwiększyło swoją wiedzę na temat tego wirusa i podjęło działania profilaktyczne, takie jak szczepienia, które mogą znacząco wpłynąć na poprawę stanu zdrowia i jakości życia.
Pamiętaj, aby w nadchodzących miesiącach, szczególnie w sezonie wzrostu zakażeń wirusem RSV, zadbać o swoje zdrowie oraz zdrowie swoich bliskich. Szczepienia mogą stać się kluczowym elementem ochrony przed poważnymi zakażeniami, które mogą prowadzić do skomplikowanych konsekwencji zdrowotnych.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
