Zrównoważony rozwój budownictwa w Polsce: Wyzwania i możliwości transformacji energetycznej
W Polsce budynki są odpowiedzialne za aż 40% całkowitej konsumpcji energii, co jest znaczącym wyzwaniem w kontekście rosnących wymagań ekologicznych oraz unijnych norm dotyczących efektywności energetycznej. W większości mamy do czynienia z obiektami, które powstały przed 1990 rokiem, co sprawia, że ich przestarzała infrastruktura wymaga gruntownej termomodernizacji. Obowiązująca dyrektywa EPBD stanowi wyraźne impulsy do działania, zakładając, że już od 2030 roku wszystkie nowo powstałe budynki powinny być zeroemisyjne, a do 2050 roku te istniejące również muszą spełniać te normy. Aby zrealizować te ambitne cele, kluczowe jest wprowadzenie innowacyjnych technologii, zwłaszcza w obszarze odnawialnych źródeł energii, a także modernizacja sieci elektroenergetycznych w kraju.
Zagrożenia związane z wysokim zużyciem energii
Z danych Krajowej Agencji Poszanowania Energii (KAPE) wynika, że w Polsce znajduje się ponad 15,2 miliona budynków, które łącznie zużywają średnio 402 TWh energii cieplnej rocznie. W tej liczbie dominują budynki jednorodzinne, które stanowią niemal połowę zasobów budowlanych, z czego wiele z nich zostało oddanych do użytku przed 1990 rokiem. Starsze budynki cechują się słabą efektywnością energetyczną, co sprawia, że ich modernizacja staje się priorytetem. Na przykład, około 60% budynków jednorodzinnych korzysta z paliw stałych do ogrzewania, co znacząco wpływa na jakość powietrza w Polsce, zwłaszcza w sezonie grzewczym.
Potrzeba transformacji w branży budowlanej
Eksperci wskazują, że sektor budowlany w Polsce oraz całej Unii Europejskiej wymaga głębokiej transformacji oraz dekarbonizacji. Jak zauważył Patryk Żółtowski z E.ON Polska, budynki mieszkalne, biurowe oraz obiekty użyteczności publicznej są kluczowymi elementami tego wyzwania. Zgodnie z danymi Eurostatu, około 80% energii zużywanej w domach jednorodzinnych przeznaczone jest na ogrzewanie, chłodzenie oraz ciepłą wodę, co wskazuje na konieczność modernizacji tych systemów.
Nowe regulacje i ich wpływ na modernizację
Nowelizacja dyrektywy EPBD określa, że po 2030 roku wszystkie nowo powstałe budynki muszą być dostosowane do zeroemisyjnych standardów, a do 2050 roku transformacja będzie dotyczyć również istniejących budynków. W ramach tych regulacji państwa członkowskie zobowiązane są do opracowania krajowych planów renowacji budynków do końca 2026 roku. Te plany mają na celu umożliwienie lepszego zarządzania procesami remontowymi, ograniczenie ubóstwa energetycznego oraz skierowanie wsparcia do najbardziej energochłonnych obiektów.
Ważnym aspektem jest również wprowadzenie klas energetycznych budynków, które będą miały na celu lepsze planowanie renowacji. Dzięki temu możliwe będzie bardziej efektywne wspieranie najbardziej potrzebujących budynków, co ma kluczowe znaczenie dla transformacji sektora budowlanego.
Wyzwania związane z modernizacją budynków
Trendy w transformacji energetycznej w Polsce wskazują na ogromną potrzebę modernizacji zasobów budowlanych. Z przeprowadzonych badań wynika, że jedna trzecia budynków mieszkalnych wymaga dodatkowych inwestycji, szczególnie w zakresie termomodernizacji. W kontekście budynków jednorodzinnych 41% mieszkańców uznaje konieczność ocieplania poddaszy lub ostatnich kondygnacji, a co trzeci z nich wskazuje na potrzebę ocieplenia ścian oraz wymiany okien.
Efektywność energetyczna budynków
Dane z raportu „Barometr Zdrowych Budynków 2024” wskazują, że aż 70% polskich budynków cechuje niska efektywność energetyczna, z czego 15% wyróżnia się najniższym standardem. To zjawisko wymaga nie tylko działań na poziomie legislacyjnym, ale również zaangażowania sektora publicznego, który powinien być wzorem dla innych podmiotów. Zgodnie z dyrektywami, sektor publiczny ma obowiązek modernizacji minimum 3% całkowitej powierzchni użytkowej budynków rocznie, co może przyczynić się do znacznej poprawy efektywności energetycznej.
Kluczowa rola nowych technologii
Nowe technologie odgrywają istotną rolę w transformacji sektora budowlanego. Patryk Żółtowski podkreśla, że bez ich zastosowania nie będziemy w stanie osiągnąć ambitnych celów ekologicznych. Stosowanie energii z odnawialnych źródeł, takich jak panele fotowoltaiczne, wiatraki czy biomasowe instalacje, staje się kluczowe w procesie dekarbonizacji. Również konieczność magazynowania energii w miejscu jej produkcji oraz efektywne zarządzanie zużyciem energii stanowią istotne elementy tych działań.
Podsumowanie transformacji systemu elektroenergetycznego
Proces transformacji budownictwa nie może odbywać się w oderwaniu od zmian w systemie elektroenergetycznym. Kluczowe jest, aby sieci energetyczne były modernizowane, co pozwoli na lepsze przyjęcie nowych, odnawialnych źródeł energii. Jak podkreśla Żółtowski, bez podjęcia działań w kierunku modernizacji sieci, osiągnięcie wyznaczonych celów będzie niemożliwe. Aby sprostać wyzwaniom związanym z dostępnością mocy w systemie, konieczne jest wprowadzenie działań deregulacyjnych, które ułatwią przyłączanie nowych instalacji do sieci.
Wnioski i przyszłość budownictwa w Polsce
Transformacja sektora budowlanego w Polsce wymaga skoordynowanych działań na wielu płaszczyznach. Wprowadzenie innowacyjnych technologii oraz modernizacja istniejących budynków to kluczowe aspekty, które pozwolą na osiągnięcie zeroemisyjnych standardów. Przyszłość budownictwa w Polsce będzie zależała od zdolności do adaptacji do zmieniających się warunków oraz efektywnego wykorzystywania dostępnych źródeł energii. W ciągu najbliższych kilku lat renomowane instytucje będą musiały zainwestować w modernizację oraz rozwój technologii, co może przynieść korzyści nie tylko dla środowiska, ale również dla gospodarki krajowej.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
