Związki partnerskie w Polsce – Czy w końcu zyskałyby prawną legitymację?
Temat związków partnerskich powraca na arenę publiczną i polityczną w Polsce z nową intensywnością. W Sejmie trwają prace nad poselskim projektem ustawy, który ma na celu prawne uznanie relacji niemałżeńskich, zarówno jednopłciowych, jak i heteroseksualnych. Mimo że poparcie społeczne dla tego rozwiązania jest wysokie, kwestia ta wciąż czeka na ostateczne rozstrzyganie, co pokazuje, jak bardzo potrzebna jest zmiana legislacyjna w tej dziedzinie.
Polska należy do niewielkiej grupy krajów unijnych, w skład której wchodzą także Bułgaria, Litwa, Słowacja oraz Rumunia, które nie umożliwiają zawarcia formalnego związku przez pary tej samej płci. To stawia nasz kraj w niezbyt pozytywnym świetle, zwłaszcza w kontekście europejskich standardów prawnych dotyczących równości i ochrony praw człowieka.
Joanna Scheuring-Wielgus, europosłanka Nowej Lewicy, wyraża swoje oburzenie na brak postępu w tej kwestii. Zauważa, że polscy konserwatyści, często wzorujący się na swoich odpowiednikach z innych krajów w wielu kwestiach, w przypadku związków partnerskich podchodzą do tematu z zupełnie inną retoryką. W jej opinii, porażką jest brak rozwiązania tej sprawy w 2025 roku.
Obowiązki Polski w zakresie instytucjonalizacji związków osób tej samej płci zostały potwierdzone przez dwa wyroki Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, które wskazały na naruszenie przez Polskę art. 8 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności. To wskazanie na konieczność zapewnienia prawnego uznania dla związków partnerskich jest wyraźnym sygnałem do działania.
Z danych wynikających z globalnego raportu IPSOS „LGBT+ Pride Report 2025” wynika, że w Polsce coraz więcej osób popiera małżeństwa par jednopłciowych. Zaledwie 31 proc. społeczeństwa sprzeciwia się takim rozwiązaniom, co sugeruje, że społeczne tabu związane z tematyką związków partnerskich powoli zanika. Poparcie dla formalnych związków partnerskich zadeklarowało 52 proc. Polaków według badania CBOS, co również podkreśla rosnącą akceptację dla różnorodnych form związków, które przekraczają tradycyjne modele.
Narodowy Spis Powszechny z 2021 roku wykazał wzrost liczby związków nieformalnych w Polsce, co wskazuje na zmieniające się podejście społeczeństwa do form życia w związku. W ciągu ostatniej dekady liczba par żyjących w związkach nieformalnych wzrosła o ponad 57 proc., co pokazuje, że ci, którzy decydują się na życie w parach, coraz mniej boją się społecznych konsekwencji takiego wyboru. Dynamiczny wzrost związków partnerskich pokazuje potrzebę wprowadzenia odpowiednich regulacji prawnych, które zagwarantują im taką samą ochronę i prawa jak w małżeństwach.
Joanna Scheuring-Wielgus wskazuje na fakt, że wiele osób czeka na wprowadzenie ustawy o związkach partnerskich. Mimo przeszkód w parlamencie, takich jak opór ze strony niektórych posłów PSL-u, nie można się poddawać. Walka o równość i prawo do legalizacji związków partnerskich staje się coraz bardziej istotna w kontekście współczesnych wartości demokratycznych.
W czerwcu, przed rekonstrukcją rządu, Katarzyna Kotula złożyła do Sejmu projekt ustawy o związkach partnerskich. Tryb procedowania ma być bardziej efektywny niż w przypadku rządowego projektu, ze względu na ewentualne różnice w koalicji. Propozycje zawarte w projekcie mają na celu zapewnienie stabilności prawnej dla par żyjących w związkach partnerskich oraz zwiększenie ich bezpieczeństwa socjalnego i materialnego. Zakładają one m.in. możliwość dziedziczenia, uzyskiwania informacji o stanie zdrowia partnera, wspólne rozliczanie podatków i dostęp do świadczeń, jak w przypadku małżeństw. Istnieje również opcja wprowadzenia rozwiązania kompromisowego, które mogłoby obejmować związek osób bliskich lub umowę partnerską. Prezydent elekt, Karol Nawrocki, zadeklarował chęć współpracy w zakresie przepisów dotyczących statusu osoby najbliższej.
Wszystkie te dyskusje i propozycje potrafiłyby wywołać renesans debaty na temat związków partnerskich i ich statusu w Polsce. Jak zauważa europosłanka Nowej Lewicy, możemy mieć do czynienia z paradoksem: może powstać ustawa, która mimo zmienionego nazewnictwa na związek osób bliskich zostanie podpisana przez prezydenta, którego wielu krytykuje. Taki rozwój wydarzeń byłby niewątpliwie wstydem dla całego środowiska politycznego, które nie zdołało wprowadzić odpowiednich regulacji szybciej.
Jednakże, na horyzoncie rysują się potencjalne przeszkody, z których jedna może dotyczyć art. 18 polskiej Konstytucji, w którym małżeństwo definiowane jest jako związek kobiety i mężczyzny. Arkadiusz Mularczyk, europoseł z PIS, ostrzega, że każdy projekt dotyczący związków partnerskich może być postrzegany jako niekonstytucyjny i podlegać skargom do Trybunału Konstytucyjnego. W związku z tym stoimy przed długą i niepewną drogą do zakończenia tej debaty i wdrożenia konkretnych rozwiązań prawnych.
Podsumowując, Polska musi zmierzyć się z wyzwaniami związanymi z legalizacją związków partnerskich. Społeczne poparcie dla tego rozwiązania staje się coraz silniejsze, a liczby pokazują, że model życia w związku ulega zmianom. Nowe projekty ustaw mają szansę wprowadzić pozytywne zmiany, ale droga do równości w prawie z pewnością będzie wymagała dalszych dyskusji i działań politycznych. Zmiana podejścia do związków partnerskich w Polsce to nie tylko kwestia prawna, ale również moralna, pokazująca, jak bardzo jesteśmy gotowi zaakceptować różnorodność w społeczeństwie.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
