Recykling w Polsce – nadzieje i wyzwania na przyszłość
W obliczu globalnych zmian klimatycznych oraz rosnącej świadomości ekologicznej społeczeństwa, temat recyklingu staje się coraz bardziej istotny. Rozporządzenie PPWR, które stawia ambitne cele dotyczące zwiększenia wykorzystania recyklatów w produkcji opakowań, zapowiada znaczące zmiany w branży recyklingowej. Realizacja tych celów może przynieść szereg korzyści, jednak nie bez wyzwań. Obecna sytuacja w sektorze recyklingu wskazuje na wiele problemów, które koniecznie trzeba rozwiązać.
Wzrost Popytu na Materiały Wtórne
Rozporządzenie PPWR zakłada wzrost popytu na materiały wtórne, które będą niezbędne do zaspokojenia wymogów związanych z wykorzystaniem recyklatów. Niestety, obecne problemy, takie jak niskie ceny surowców pierwotnych, mogą powodować, że branża recyklingu będzie zmuszona polegać na imporcie. Szymon Dziak-Czekan, prezes zarządu SPDC, podkreśla, że w ostatnich latach widoczne są trudności związane z recyklingiem, które mają swoje źródła m.in. w pandemii COVID-19 oraz wojnie w Ukrainie. Mimo chwilowego wzrostu rentowności, obecnie zapotrzebowanie na surowce z recyklingu jest bardzo niskie, co nie sprzyja rozwojowi tego sektora.
Specyfika Recyklatu PET
Warto zauważyć, że wyjątek stanowi surowiec rPET (recyklowany politereftalan etylenu). Wprowadzenie dyrektywy Single Use Plastics ma na celu zwiększenie zawartości tworzyw pochodzących z recyklingu w butelkach PET. Od 2023 roku wymóg ten wynosi minimum 25% recyklatu w takich butelkach, co za pięć lat wzrośnie do 30%. To istotny krok w stronę zrównoważonego rozwoju, który może, przynajmniej w pewnym stopniu, zmienić obraz branży recyklingu. Jednakże, jak zauważa Dziak-Czekan, obecny popyt na recyklaty wciąż jest uzależniony od cen surowców pierwotnych.
Problemy Europejskiego Przemysłu Recyklingu
W ogólnym kontekście europejski przemysł recyklingu tworzyw sztucznych znajduje się w kryzysowej sytuacji. Raport Plastics Recyclers Europe obrazujący aktualny stan wskazuje na najwolniejszy wzrost zdolności recyklingu od lat. Import tańszych materiałów oraz słabnąca produkcja lokalna stają się poważnym zagrożeniem. Import polimerów pochodzących z recyklingu wzrósł o ponad 20%, co odbija się na rynku surowców wtórnych w UE. Prognozy są zatrważające – przewiduje się dalsze spadki, co może prowadzić do załamania branży recyklingowej, kluczowej dla ochrony środowiska oraz zdrowia publicznego.
Wyzwania i Możliwości
W obliczu tak obiektywnych zagrożeń, organizacje branżowe apelują o wprowadzenie rozwiązań mających na celu poprawienie sytuacji. Środki ochrony handlu, takie jak taryfowanie importu lub zachęty fiskalne, mogą okazać się niezbędne, by zredukować presję ekonomiczną na rodzimych recyklerów. Hans Andersson z SPDC podkreśla, że związane z tym problemy mają poważny wpływ na zdolność firm do rozwoju oraz pomagania samorządom w osiągnięciu wymaganych poziomów recyklingu.
Zmiany w Prawie i Ich Wpływ na Branżę
Rozporządzenie dotyczące opakowań i odpadów opakowaniowych (PPWR) oraz nadchodzące zmiany legislacyjne zapowiadają wprowadzenie obowiązkowego wykorzystania recyklatów w produkcji opakowań od 2030 roku. Minimalny poziom materiałów pochodzących z recyklingu ma wynieść 30-35%, co w perspektywie kolejnych lat będzie się jeszcze zwiększać. Jak zauważa Dziak-Czekan, chociaż być może władze unijne cofną się z niektórych ambitnych celów w obliczu aktualnych napięć geopolitycznych, tendencja w dłuższej perspektywie musi zmierzać w stronę większego wykorzystywania recyklatów.
Kluczowe Wyzwania i Nurtująca Przyszłość
Eksperci branżowi wskazują na konieczność zaangażowania wszystkich uczestników łańcucha wartości, by zwiększyć dostępność wysokiej jakości recyklatów na polskim rynku. Wprowadzenie systemu kaucyjnego oraz rozszerzonej odpowiedzialności producenta, wspierającej ekoprojektowanie, to jedne z kluczowych kroków. Współpraca oraz wymiana doświadczeń między producentami, konsumentami, a także przedsiębiorstwami zajmującymi się zarządzaniem odpadami, będą kluczowe w tworzeniu efektywnego systemu recyklingu.
Przyszłość Recyklingu w Polsce
Podsumowując, przyszłość rynku recyklingu w Polsce wymaga podjęcia działań zarówno ze strony regulacyjnej, jak i branżowej. Rynek reaguje na zmiany, ale wymaga odpowiednich bodźców do rozwoju. Jak zauważają eksperci, nawet w warunkach kryzysowych można dostrzegać szansę na rozwój, zwłaszcza w kontekście zmieniających się oczekiwań konsumentów dotyczących ekologicznych rozwiązań. Zwiększenie znaczenia recyklingu w naszej gospodarce powinno stać się priorytetem, ale kluczem do sukcesu będzie współpraca między wszystkimi zainteresowanymi stronami.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
