Wspieranie wolności Białorusi: Inicjatywy europarlamentarzystów dla więźniów politycznych
W ostatnich latach temat białoruskich więźniów politycznych stał się jednym z kluczowych elementów dyskusji na arenie międzynarodowej. W odpowiedzi na tragiczne wydarzenia, które miały miejsce w Białorusi, europarlamentarzyści z różnych frakcji podpisali 846 pocztówek skierowanych do białoruskich więźniów politycznych. Akcja ta jest częścią trwającej od trzech lat inicjatywy #EPStandsBYyou, której celem jest wsparcie opozycjonistów oraz dziennikarzy walczących z reżimem Ałaksandra Łukaszenki, a także ich rodzin. W kontekście zbliżającego się 25 marca, Dnia Wolności Białorusi, Andrzej Halicki z Platformy Obywatelskiej przypomina, że w białoruskich zakładach karnych przebywa obecnie ponad 1,2 tys. więźniów politycznych.
W ciągu trzech lat rozwoju akcji, wysyłanie pocztówek stało się symbolem solidarności z ludźmi, którzy w obliczu represji przetrwają za kratami. Eurodeputowani, organizacje pozarządowe i grupy wolontariuszy angażują się w pomoc zarówno dla więźniów, jak i ich rodzin. Jak podkreśla Andrzej Halicki, "Białorusini walczą o swoją wolność i demokrację, mają swoje demokratyczne przedstawicielstwo poza granicami kraju, ale w więzieniach białoruskich przebywa w tej chwili ponad 1,2 tys. więźniów politycznych i nie możemy o nich zapomnieć." Ta solidarność i wsparcie mają ogromne znaczenie dla osadzonych oraz dla ich najbliższych, którzy często czują się osamotnieni w trudnych warunkach.
Akcja wysyłania kartek pocztowych ma nie tylko wymiar symboliczny, ale również praktyczny. Uczestnicy akcji dbają nie tylko o to, by więźniowie czuli, że są pamiętani i widziani, ale także oferują pomoc finansową oraz organizacyjną dla ich rodzin. Wysokie zaangażowanie osób wspierających tę inicjatywę przyniosło już rekordową liczbę wysłanych pocztówek w 2023 roku – aż 846.
Warto podkreślić, że inicjatywa #EPStandsBYyou, pod patronatem przewodniczącej Parlamentu Europejskiego Roberty Metsoli, ma na celu zwrócenie uwagi na łamanie praw człowieka w Białorusi. W szczególności koncentruje się na sytuacji więźniów politycznych, którzy są przetrzymywani w nieludzkich warunkach, pod stałym terrorem. Wśród ich losów znajdują się między innymi Aleś Bialacki, laureat Pokojowej Nagrody Nobla, oraz Andrzej Poczobut, dziennikarz i lider mniejszości polskiej na Białorusi. Obaj są przykładem coraz częstszych prześladowań, jakie dotykają opozycjonistów w Białorusi.
Zaskakująco, akcja przesyłania pocztówek zbiegła się z wizytą Swiatłany Cichanouskiej w Parlamencie Europejskim. Cichanouska, której mąż Siarhiej Cichanouski został aresztowany w 2020 roku, podkreśliła znaczenie wspierania białoruskiego społeczeństwa. Jak mówi Andrzej Halicki, "Białoruś ma to nieszczęście, że dzisiaj jest w cieniu tego wielkiego dramatu, który dzieje się w Ukrainie, ale my tutaj cały czas wywieramy presję, żeby pamiętać o Białorusi." Przypomina, że ostatnie wybory w Białorusi nie miały charakteru demokratycznego, a władze fałszowały wyniki, by utrzymać się przy władzy.
Dzień Wolności Białorusi, obchodzony 25 marca, to symboliczna data dla białoruskiej opozycji. Telewizja Biełsat zwraca uwagę, że termin ten nie został wybrany przez przypadek, a sama data zbiegła się z zaprzysiężeniem Ałaksandra Łukaszenki na prezydenta. Samo głosowanie, które miało miejsce na początku 2024 roku, było bez wątpienia przykładem działań o charakterze autorytarnym. Według analityków Ośrodka Studiów Wschodnich, "wybory" były kontrolowane przez władze, a wszyscy "kontrkandydaci" nie dali żadnych szans na rzeczywistą alternatywę dla reżimu Łukaszenki.
Po wydarzeniach z 2020 roku, kiedy to Białorusini masowo wyszli na ulicę, by protestować przeciwko sfałszowanym wynikom wyborów, reżim Łukaszenki wprowadził brutalne represje. Jak zauważa Halicki, "od czasu zabrania Białorusinom prawdziwego wyniku w 2020 roku mamy reżim, który jest nawet gorszy w tym złym porównaniu z Rosją". Czynów takich jak przemoc fizyczna wobec obywateli Białorusi odnotowano w ubiegłym roku ponad 9 tys. Działania te powinny być poddane międzynarodowemu ściganiu za zbrodnie wojenne.
Ale sytuacja na Białorusi nie może być ignorowana ani marginalizowana. Litwa, działając proaktywnie, złożyła do Międzynarodowego Trybunału Karnego w Hadze wniosek o wszczęcie śledztwa w związku z dramatu, które rozegrały się w Białorusi. Władze w Wilnie oskarżają reżim Łukaszenki o zbrodnie przeciwko ludzkości, w tym przymusowe deportacje oraz prześladowania, które są dotkliwe nie tylko dla obywateli Białorusi, ale również dla tych, którzy znaleźli się na emigracji. Akcje takie jak ta, podejmowane przez różne organizacje, mają na celu skuteczne działanie na rzecz zmian, których Białorusini od dawna pragną.
Reżim Alaksandra Łukaszenki od lat utrwala kontrolę nad społeczeństwem i stosuje represje wobec opozycji. Sztokholmskie Centrum Studiów Wschodnioeuropejskich wskazuje, że tylko w 2024 roku przynajmniej 2 tys. osób zostało pociągniętych do odpowiedzialności za działania, które władze w Mińsku uznały za "ekstremistyczne". Tego typu czyny mają jednak swoje konsekwencje nie tylko w skali lokalnej, ale i międzynarodowej, co stanowi sygnał, że świat nie pozostaje obojętny na to, co dzieje się w Białorusi.
Białoruś stoi u progu zmiany, którą wielu obywateli pragnie dostrzegać. Inicjatywy takie jak #EPStandsBYyou i działania na rzecz przypomnienia o łamaniu praw człowieka są tylko niektórymi z wielu sposobów, w jaki władze Europy i społeczeństwo obywatelskie mogą wspierać białoruskie społeczeństwo w jego dążeniu do wolności. To wspólne wysiłki powinny prowadzić do jednego celu – stworzenia demokratycznej i niepodległej Białorusi, w której wolność myśli i działania są podstawowymi prawami każdego obywatela. Niezależnie od tego, jakie wyzwania stoją przed nimi, solidarność i wsparcie w tych trudnych czasach są kluczowe dla przetrwania białoruskiego narodu.
Źródło: Agencja Informacyjna NEWSERIA
